موارد مرتبط

• نخ دندان يا مسواك؟! كدام يك اول بايد انجام شود؟!
  در سلامت دهان و دندان
  
• درمان کیست فک یا همان تومور کراتوسیست ادنتوژنیک چطور انجام می شود؟
  در سلامت دهان و دندان
  

  درمان کیست فک یا همان تومور کراتوسیست ادنتوژنیک چطور انجام می شود؟

  سازمان جهانی بهداشت در سال 2005 نام کراتوسیست (کراتوکیست) ادنتوژنیک را به تومور کراتوکیست ادنتوژنیک تغییر نام داد. تقریباً 50 سال است که کراتوسیست ادنتوژنیک شناخته شده است (در سال 1956 این تومور کشف شد). سیست یا کیست ادنتوژنیک به کیستهایی گفته می‌شود که منشأ دندانی دارند.

  کراتوسیست ادنتوژنیک یک تومور خوش خیم فک است که در حدود یک سوم موارد با بیرون نزدن دندان همراه است.

  یکی از دلایلی که دندانپزشکان کشیدن دندان عقل را توصیه می‌کنند این است که ممکن است دندان در فک باقی مانده و احتمال ایجاد مشکلاتی چون کیست فک را افزایش دهد.

  کراتوسیست ادنتوژنیک یا کیست فک در داخل استخوان فک رشد می‌کند، بنابراین نمی‌توان آن را از بیرون مشاهده کرد. معمولاً این کیستها باعث بزرگ شدن فک نمی‌شوند بلکه استخوان را تحلیل می‌برند. این تومورها ممکن است دندان‌ها را حرکت داده و حتی آن‌ها را از بین ببرند.

   

  چه عواملی باعث ایجاد تومور فک خوش خیم می‌شوند؟

  دقیقاً مشخص نیست عامل ایجاد کراتوسیست ادنتوژنیک چیست اما میدانیم که از لامینای دندان ایجاد می‌شود. لامینای دندان به بافتهایی گفته می‌شود که به تشکیل و ساخت دندان کمک می‌کنند. پس از این که دندان ساخته شد، این بافت به صورت طبیعی تحلیل رفته و حل می‌شود. گاهی اوقات این بافت همان جا باقی می‌مانند و می‌توانند سالها بعد باعث تشکیل کراتوسیست ادنتوژنیک شوند.

   

  کراتوسیست ادنتوژنیک کجا تشکیل می‌شود؟

  اغلب این تومورها در فک پایین در ناحیه دندان عقل شکل می‌گیرند. گزارش شده است که 60 تا 80 درصد از موارد کراتوسیست ادنتوژنیک در فک پایین ایجاد می‌شوند. تقریباً یک سوم موارد کراتوسیست ادنتوژنیک در فک بالا در ناحیه دندانهای عقل یا نیش دیده می‌شوند.

   

  تومور کراتوسیست ادنتوژنیک در چه افرادی ایجاد می‌شود؟

  در همه سنین ممکن است کیست فک ایجاد شود. کراتوسیست ادنتوژنیک در مردان شایع‌تر از زنان است. برخی منابع گزارش می‌کنند دامنه سنی متداول ابتلا به این تومور از نوجوانی تا اوایل دهه بیست زندگی است. منبع دیگری گزارش می‌کند 60 درصد از تمام موارد کیست فک بین 10 تا 40 سالگی تشخیص داده می‌شود.

   

  میزان شیوع کراتوسیست ادنتوژنیک چقدر است؟

  در واقع می‌توان گفت این تومور فک نادر است و حدود 5 تا 15 درصد از تمام کیستهای با منشأ دندانی را شامل می‌شود.

   

  تشخیص کراتوسیست ادنتوژنیک

  این کیست دندانی را می‌توان با عکس پرتوی ایکس شناسایی کرد. از آنجایی که کیستهای کوچک‌تر معمولاً هیچ علائمی ایجاد نمی‌کنند و تنها در عکس پرتوی ایکس شناسایی می‌شوند، باید هنگام چکاب‌های دندانپزشکی سالیانه عکس پرتوی ایکس از دهان گرفته شود.

  اگر کیست فک شناسایی نشود بزرگ‌تر شده و ممکن است بترکد و کراتین آن به نواحی پیرامون در فک نشت کرده و درد و تورم شدیدی ایجاد کند.

   

  درمان کراتوسیست ادنتوژنیک

  اگر چه خبرهای نوید بخشی در مورد تکنیکهای جدید درمان این نوع کیست فک منتشر شده است اما هنوز متداول‌ترین روش درمان جراحی فک و خارج کردن این کیست دندانی است.

   

  عود کراتوسیست ادنتوژنیک

  تخمین زده می‌شود که 30 درصد از افرادی که کراتوسیست ادنتوژنیک دارند و کیستشان را در آورده‌اند، دوباره کیستشان رشد کرده است. بیشتر این افراد ظرف 5 سال عود کیست را تجربه کرده‌اند اما این زمان ممکن است ده سال یا بیشتر نیز طول بکشد.

  به همین علت برای اطمینان از عدم رشد مجدد تومور گرفتن عکس پرتوی ایکس به صورت منظم حائز اهمیت است.

  به نظر می‌رسد علت رشد مجدد این تومور یکی از این دو مورد است:

  1- کراتوسیست ادنتوژنیک اولیه کاملاً برداشته نشده است و بخش‌هایی از آن باقی مانده و مجدداً رشد کرده‌اند و یک کیست جدید تشکیل داده‌اند.

  2- یک کراتوسیست ادنتوژنیک کاملاً جدید تشکیل شده است.

  در کتاب "oral pathology" نویل و دام آمده است: "کراتوسیست ادنتوژنیک اغلب پس از درمان، مجدداً تشکیل می‌شود. علت آن یا باقی ماندن بخشی از کیست اولیه است که در زمان جراحی کامل برداشته نشده و رشد کرده یا کیست جدیدی از لامینای دندان تشکیل شده است. نمی‌توان با قطعیت آن را مشخص نمود."

   

  چه عواملی احتمال عود کراتوسیست ادنتوژنیک را افزایش می‌دهد؟

  با توجه به آن چه گفته شد پس از عود کیست این پرسش مطرح می‌شود که آیا، جراح کامل کیست را برنداشته بوده یا کیست جدیدی تشکیل شده است؟

  در کتاب مذبور آمده است: " اگر این کیست در اثر باقی ماندن بقایای کیست اولیه عود کرده باشد، باید ظرف 18 ماه بعد از جراحی در تصویر رادیوگرافی لایه پوشاننده کیست در استخوان پدیدار شود."

  بنابراین اگر ظرف 18 ماه پس از جراحی برداشتن کراتوسیست ادنتوژنیک در عکس کیست جدید دیده نشد، می‌توانید تقریباً مطمئن باشید کیست کاملاً برداشته شده اما هنوز هم باید احتمال ایجاد کیست دیگر را در نظر بگیرید چرا که ممکن است یک کیست ادنتوژنیک کاملاً جدید تشکیل شود.

  نکته دیگری که بر احتمال عود کراتوکیست دندانی تأثیر می‌گذارد این است که کیست به صورت یک تکه برداشته شده است یا خیر. اگر کیست به صورت یک تکه برداشته شده باشد و آستر آن دست نخورده باقی مانده باشد احتمال عود آن بسیار کمتر می‌شود. از طرف دیگر اگر جراح باید کراتوسیست ادنتوژنیک را به صورت چند تکه بردارد، احتمال عود آن بیشتر می‌شود.

  

• نخ زیر لثه ای چیست و در درمانهای دندانپزشکی چه کاربردی دارد؟
  در ترمیمی و زیبایی
  

  کاربرد نخ زیر لثه ای

  هنگامی که دندانی که پوسیدگی داشته پر می‌شود و مواد پر کننده دندان زیر خط لثه می‌روند از نخ دندان زیر لثه‌ای استفاده می‌شود. این نخ کمک می‌کند دندانپزشک لثه را از دندان کمی دور کرده و همچنین بتواند با محلولی که مانع خونریزی لثه می‌شود آن را درمان نماید

  به این صورت دندانپزشک بدون این که لثه جلوی دندان را بگیرد و در کار اختلال  ایجاد کند، به تراشیدن دندان برای گذاشتن روکش می‌پردازد. نخ زیر لثه همچنین کمک می‌کند هنگام قالب گیری از دندان‌ها دندانپزشک مطمئن شود تمامی دندان در قالب قرار گرفته و ثبت شده است.

   

  آیا نخ زیر لثه‌ای برای لثه ضرری دارد؟

  در یک پژوهش مشخص شد اگر چه نخ زیر لثه‌ای ممکن است کمی لثه را ملتهب کند اما لثه کاملاً التیام می‌یابد و هیچ آسیب بلند مدتی ایجاد نمی‌کند. در این پژوهش آمده است:

  • این مطالعات نشان داد تمام تکنیکهای عقب کشیدن لثه پس از یک روز باعث آسیب حاد می‌شوند که ظرف یک هفته بعد بهبود می‌یابد.
  • این بررسی‌ها نشان دادند هیچ یک از تکنیکهای عقب کشیدن لثه که مورد آزمایش قرار داشتند، به نظر نمی‌رسد آسیب بلند مدت یا ماندگار به لثه وارد کنند.
  • داده‌ها نشان می‌دهند تمام تکنیکهای عقب کشیدن لثه یا ریترکشن باعث التهاب موقتی می‌شوند که از طریق شاخص لثه‌ای اندازه گیری شد.

   

  بنابراین اگر چه نخ زیر لثه‌ای که برای عقب کشیدن لثه استفاده می‌شود، احتمالاً تا حدی ناراحتی ایجاد می‌کند اما بررسی‌ها نشان می‌دهند تأثیر یا عوارض بلند مدت ندارد.

   

• درمان حساسیت دندان و یا کاهش آن چطور باید انجام شود؟
  در سلامت دهان و دندان
  

   حساسیت دندان نسبت به دما اغلب به علت نمایان شدن سطح ریشه دندان است.

   

  در تصویر بالا در اثر پسروی لثه و ایجاد فاصله بین دندان و لثه، سطح توبولهای عاج رخنمون یافته اند و از طریق این توبولها ذرات غذا و نوشیدنی به عصب داخل دندان (بخش مرکزی دندان که در تصویر با رنگ بنفش مشخص شده است) میرسند.

   دندان از سه لایه تشکیل شده است. بیرونی ترین لایه مینا نام دارد که بسیار محکم و مقاوم است و از دندان محافظت مینماید. در زیر آن لایه عاج و در مرکز دندان پالپ قرار دارد که حاوی رگهای خونی و عصبها است و در واقع بخش زنده دندان نام دارد.

  ریشه دندان نیز بخشی از پالپ است. هنگامی که لایه محافظ دندان یعنی مینا از بین میرود، توبولهای داخل آن اجازه میدهند مواد سرد یا گرم یا اسیدی یا چسبناک با داخل دندان تماس پیدا کرده و سلولها و عصبها را تحریک کنند.

   

  روشهای کاهش و درمان حساسیت دندان

  

  از خمیر دندان مخصوص دندانهای حساس استفاده کنید

  خمیر دندان حساسیت زدا حاوی ترکیباتی است که به جلوگیری از انتقال حس سردی و گرمی از سطح دندان به عصبها کمک میکند. اما در استفاده از خمیر دندانهای مخصوص حساسیت دندان باید احتیاط کنید چرا که هر محصولی ارزش امتحان را ندارد. بهتر است از محصولی استفاده کنید که دندانپزشکتان توصیه میکند. معمولا ظرف یک هفته تا ده روز احساس بهتری در دندانها پیدا میکنید.

   

   درمان حساسیت دندان با استفاده از مسواک با موهای نرم (سافت)

  

  از آنجایی که اولویت حفظ لایه مینا است، بهترین کار این است که دندانهایتان را نسایید و نخراشید. مسواکی که موهای نرمی داشته باشد برای تمیز کردن دندانها کافیست و از طرفی به دندان و لثه آسیبی وارد نمیکند.

   

  درمان حساسیت دندان به کمک محصولات حاوی فلوراید

  اگر چه ممکن است به نظرتان عجیب برسد، اما فلوراید نقش مهمی در سلامت دهان و کاهش حساسیت دندان ایفا میکند. فلوراید به معدنی سازی مجدد دندان و تقویت آن کمک میکند. سطح دندان دائما توسط اسید ناشی از فعالیت باکتریها و همچنین غذاهای اسیدی معدنی زدایی میشود. بنابراین با خمیر دندان و دهان شویه فلوراید دار میتوانید از دندان خود محافظت کنید.

   

  مصرف غذاهای اسیدی را کاهش دهید

  

  تغییر رژیم غذایی به خصوص در شرایطی که علاقه زیادی به خوراکیهای ترش دارید، برای کاهش و درمان حساسیت دندان ضروریست. نوشیدنیها و غذاهای اسیدی در فرسایش دندان و ایجاد حساسیت دندان نقش دارند. از جمله نوشیدنیهای مخرب و از بین برنده مینای دندان میتوان به نوشابه و نوشیدنیهای گاز دار دیگر و آب مرکبات اشاره کرد.

   

  اگر دندان قروچه دارید هنگام خواب از محافظ دهان استفاده کنید

  

  اگر وقتی بیدار میشوید احساس سردرد مبهم یا فک درد دارید، ممکن است دچار دندان قروچه در حین خواب باشید. دندان قروچه به مدت طولانی و به مرور زمان باعث حساسیت دندان میشود چرا که لایه مینای دندان را میساید. اما راه حل ساده ای برای این مشکل وجود دارد: از محافظ دهان هنگام خواب استفاده کنید.

  

  پسروی لثه در اثر ضعیف بودن بهداشت دهان و دندان (بخش کرمی رنگ در تصویر بالا نشان دهنده نمایان شدن لایه عاج دندان است).

   

  بهداشت دهان را رعایت کنید

  در سلامت دهان و دندان هیچ چیزی به اندازه مسواک زدن و نخ دندان کشیدن اهمیت ندارد. مسواک زدن و نخ دندان کشیدن بهترین راه مراقبت از دندانهاست. با این کار از پسروی لثه جلوگیری میکنید در نتیجه دچار حساسیت دندان نمیشوید.

• مسواک زبان چیست و چطور می توان به کمک آن بوی بد دهان را از بین برد؟
  در سلامت دهان و دندان
  

  مسواک زبان چیست و برای جلوگیری از بوی بد دهان چطور باید مسواک زدن؟ 

  ممکن است شما نیز از آن دسته افراد باشید که دو بار در روز و یا حتی بیشتر مسواک میزنید اما هنوز دهانتان بوی بدی میدهد و نمیدانید علت بوی بد دهانتان چیست. اگر چنین است ممکن است مسواک زبان به کار شما آید

  
  بهتر است بدانید هر بار که مسواک میزنید باید زبانتان را هم تمیز کنید. اگر روش صحیح مسواک زدن زبان را بلد نباشید، از بوی بد دهان خلاص نمیشوید. در اینجا با روش تمیز کردن زبان در هنگام مسواک زدن آشنا میشوید.

  
  روش صحیح مسواک زدن زبان

  پس از این که دندانهایتان را خوب مسواک زدید، به سراغ نظافت زبان بروید. برای این کار تنها کافیست از موهای مسواک استفاده کنید و لازم نیست ابزار مخصوص زبان شوی داشته باشید.
  اگر هم مایل به استفاده از تمیز کننده مخصوص زبان هستید، میتوانید مسواکهایی خریداری کنید که پشت سر آنها سطح برس مانندی برای تمیز کردن زبان وجود دارد (شکل زیر) و یا این که یک زبان شوی مجزا بخرید.

  
  زبان محل مناسبی برای پنهان شدن باکتریها و ذرات غذاست. این ذرات در یک لایه نازک مخاطی محبوس میشوند. برای پاک کردن زبان از ذرات غذا و میکروبها مقدار کمی خمیر دندان استفاده کرده و به دقت روی زبان را مسواک بزنید.
  برای مسواک زدن زبان از ته زبان شروع کنید و سپس مسواک را به جلو به سمت نوک زبان بکشید. تمامی سطح زبان را با فشار ملایم تمیز کنید و کار را با شستشو با آب تمام کنید.

   

  استفاده از مسواک زبان

  برای تمیز کردن بهتر زبان میتوانید از مسواک مخصوص زبان کمک بگیرید. انواع مختلف مسواک زبان در زیر آمده است.

   

  

  

  انواع مختلف مسواک زبان یا زبان شو

  مسواک زبان معمولا از پلاستیک انعطاف پذیر و نرمی ساخته میشود و با ملایمت یک لایه نازک مخاطی که حاوی ذرات غذا و باکتریهاست را از سطح زبان جدا کرده و از دهان میکند. مسواک زبان را پس از هر بار استفاده در زیر آب گرم بشویید.
  اگر احساس کردید زبانتان درد میکند یا خونریزی کرده است، مسواک را خیلی محکم به زبان کشیده اید. مسواک زدن زبان باید با ملایمت و فشار بسیار کم انجام شود. در هنگام تمیز کردن زبان بیشتر بر خط میانی زبان که حجم باکتریهای تولید کننده بوی بد در آن بیشتر است، تمرکز کنید.

  
  چند مرتبه در روز باید زبان را تمیز کنیم؟

  هر بار که دندانهایتان را مسواک میزنید، کار را با تمیز کردن زبان به اتمام برسانید. حداقل باید یک بار صبح و یک بار شب پیش از خواب زبانتان را تمیز کنید. اگر دچار مشکل خشکی دهان هستید یا در اواسط روز طعم بدی در دهانتان احساس میکنید، میتوانید از تمیز کردن زبان برای رفع این مشکل استفاده کنید.
  استفاده از دهانشویه پس از تمیز کردن زبان باعث میشود دهان مرطوب شده و باکتریهای باقیمانده نابود شوند.
  به خاطر داشته باشید تازگی نفس را تنها با مسواک زدن نمیتوانید ایجاد کنید بلکه باید به زبان خود نیز توجه کافی داشته باشید.