خیلی از افراد برای بهبود ظاهر خود به دنبال روش های درمانی و زیبایی مختلفی می روند. یکی از فاکتورهایی که به زیبایی صورت کمک می کند داشتن دندان های صاف و بی عیب و نقص است. برای رسیدن به چنین شرایطی روش های ترمیمی و زیبایی همچون ارتودنسی می تواند بسیار موثر باشد. ارتودنسی یا همان سیم کشی دندان ها فرایند بسیار هیجان انگیز و البته خسته کننده ای است. از یک سو شما به دنبال دندان های صاف و زیبا هستید و از سوی دیگر باید برای یک بازه زمانی تعیین شده حجمی از سیم ها را در دهانتان تحمل کنید. خوب در این شرایط نکته مهمی که باید به خاطر داشته باشید تمیز نگه داشتن دندان ها و مراقبت از ارتودنسی هاست.

6 نکته برای مراقبت از دندان ها در حین ارتودنسی:

مسواک بزنید و از نخ دندان استفاده کنید:

 این موضوع برای هر فردی مهم است اما اگر ارتودنسی کرده اید باید بیشتر از قبل به بهداشت دهان و دندان تان اهمیت بدهید. غذاها و پلاک ها می توانند بین دندان و سیم های ارتودنسی گیر کنند. اگر نتوانید به صورت روزانه این مواد را از لای دندان هایتان بیرون بکشید قطعا تنها چیزی که نصیبتان خواهد شد کرم خوردگی دندان ها و لکه دار شدنشان است. پس به طور مرتبط مسواک بزنید و از نخ دندان استفاده کنید.

 به دندانپزشکتان مراجعه کنید:

بله مراقبت های روتین و تمیز کردن دندان ها در حین ارتودنسی بسیار مهم است. متخصص ارتودنسی به شما کمک می کند دندان های صافی داشته باشید اما دندانپزشک مطمئن می شود در طول این فرآیند دهان و دندان هایتان سالم می ماند.

از چنگال و چاقو استفاده کنید:

بله درست شنیدید.گاز زدن غذاها باعث می شود بخشی از آن ها لای سیم های ارتودنسی گیر کنند .غذاهای سخت به سیم و سایر اجزای ارتودنسی هایتان اسیب وارد می نمایند. پس، از چنگال و چاقو برای برش دادن و خوردن غذاهایی همچون همبرگر و پیتزا استفاده کنید. میوه ها و سبزیجاتی همچون سیب و هویج را قبل از خوردن به قطعات کوچک تر تبدیل کنید.

 از خوردن شکلات دوری کنید:

 شکلات های سفت  و آدامس می تواند به سیم ارتودنسی اسیب وارد کند. اگر هوس خوردن شیرینی کرده اید از شکلات های نرمی که به راحتی در دهان حل می شوند استفاده کنید.

هوشیار باشید:

 دلایل رایجی که باعث شکستن یا شل شدن اجزای ارتودنسی می شود عادت های ناخودآگاهانه همچون جویدن ناخن، مداد یا خودکار است. سعی کنید خودتان را از چنین عادت هایی دور کنید.

 به حرف های متخصص ارتودنسی خوب گوش دهید:

هیچ کدام از اجزای ارتودنسی که در داخل دهان قرار می گیرند شرایط راحتی را برایتان ایجاد نخواهند کرد. اما به خاطر داشته باشید که این شرایط موقتی است و بعد از برداشته شدن ارتودنسی می توانید از زیبایی که به دست می آورید لذت ببرید.به دستورات و گفته های متخصص ارتودنسی خوب گوش کنید تا بتوانید راحت تر از این مرحله عبور کنید.

زمانی که صحبت از ارتودنسی و فرایندهای آن به میان می اید اولین تصویری که به ذهن خطور می کند یک نوجوان با دندان های سیم کشی شده است که به شما لبخند می زند. در طول سال ها فرایند ارتودنسی دچار تغییرات زیادی شده است. اگرچه استفاده از این فرآیند در بزرگسالان نیز دیده می شد اما این روزها افراد بزرگسال زیادی برای برطرف کردن مشکلات دندان های خود به ارتودنسی روی آورده اند.

چرا بزرگسالان به دنبال درمان های ارتودنسی هستند؟

اینکار به بهبود اعتماد به نفسشان کمک می کند:

دندان ها تنها برای خوردن و جویدن مواد غذایی نیستند. این ها می توانند فاکتور بسیار مهمی در زیباتر نشان داده شدن ظاهر افراد باشند. داشتن یک لبخند زیبا می تواند اعتماد به نفس افراد را افزایش دهد و به آن ها احساس آرامش ببخشد. اگر فردی لبخند زیبایی نداشته باشد احساس خوبی نسبت به خود نخواهد داشت.
حتی دندان هایی که به خوبی کنار هم قرار نگرفته اند هم باعث از دست رفتن اعتماد به نفس افراد می شود. به همین خاطر بزرگسالان هم همانند افراد کم سن و سال به سراغ درمان های ارتودنسی می روند.

به بهبود سلامت دندان ها کمک می کند:

با افزایش سن، خطر ابتلا به مشکلات دهان و دندان هم بیشتر می شود. از دست دادن ساختار استخوانی و مشکلات مرتبط با ساختار فک می تواند جویدن و گاز گرفتن مواد غذایی را دشوار سازد. گاهی از اوقات ارتودنسی به بهبود چنین مشکلاتی کمک می کند.

این فرآیند در بیشتر شرایط مقرون به صرفه است:

افراد بزرگسال ممکن است از همان دوران کودکی مشکلاتی در دندان هایشان داشته باشند اما به خاطر نبود امکانات مالی از انجام فرایند ارتودنسی باز بمانند. به همین خاطر این افراد در بزرگسالی گزینه های متعددی پیش رو خواهند داشت. معمولا پزشکانی که فرایند ارتودنسی را انجام می دهند شرایط پرداخت خوبی برای بیماران فراهم می کنند و همین امر به مقرون به صرفه بودن این فرایند منجر می شود.

مزایای ارتودنسی دندان ها چیست؟

زمانی که به ارتودنسی دندان ها فکر می کنید اولین چیزی که به ذهنتان خطور می کند چیست؟ اگر ارتودنسی کرده باشید  ممکن است به خاطر داشته باشید که نمی توانستید برخی از غذاهای محبوب همچون شکلات های سفت را میل کنید یا ممکن است به خاطر داشته باشید که دندانپزشکتان شما را به استفاده از باندهای پلاستیکی ترغیب می کرد. با اینحال یکی از موارد مهمی که به هنگام صحبت از ارتودنسی به ذهن خطور می کند بهبود خنده های فرد است. با اینکه ارتودنسی دندان ها نقش کلیدی در بهبود لبخندهای فرد دارد اما استفاده از آن مزایای دیگری هم به همراه خواهد داشت.

سلامت دهان و دندان:

اگر ارتودنسی به درستی انجام شود چیزی بیشتر از یک فرایند زیبایی خواهد بود. این گزینه به همتراز شدن دندان ها و بهداشت کلی دهان و دندان هم کمک می کند. اگر دندان ها به درستی همتراز نشده باشند تمیز کردن و مراقبت نمودن از آن ها هم دشوار خواهد بود. همین امر باعث پوسیدگی دندان ها می شود و فشار زیادی بر روی لثه ها و استخوان های دندان وارد می نماید.

همترازی نادرست دندان ها می تواند به مشکلات  و دردهای فکی هم منجر شود و دردهای مزمن در سر، درد در صورت یا درد در عضلات گردن را ایجاد نماید. با اینکه ارتودنسی اعتماد به نفس بیماران را بالاتر می برد و لبخند زیبایی برایشان به ارمغان می آورد اما  می تواند درمان برخی از مشکلات دهان و دندان هم باشد و باعث بهبود سلامت آن ها شود.

درمان ارتودنسی برای بزرگسالان:

ارتودنسی تنها برای کودکان نیست. بزرگسالان نیز می توانند از این گزینه درمانی استفاده کنند.

کاهش بیماری های دهان و دندان:

 زمانی که دندان هایتان صاف می شود شکاف های عمیقی که میزبان باکتری های مضری هستند نیز از بین می روند. بدون درمان های ارتودنسی این موقعیت های پنهان باعث تجمع غذا در آن می شوند. این تجمعات بعدا به پلاک، خوردگی دندان ها و سایر مشکلات و بیماری های دندان می انجامند.

 همتراز کردن و صاف نمودن دندان ها به کلِ دهانتان اجازه می دهد به درستی کنار هم قرار گیرند و این شکاف ها که به دندان اسیب می رسند را کمتر می کند. بیماری های لثه که با بوی بد دهان، لثه های متورم  و خونریزی کننده مشخص می شوند اگر درمان نشده رها شوند می توانند مشکلات زیادی برای سلامتی فرد ایجاد کنند. پیشگیری از بیماری های لثه به کمک درمان های ارتودنسی سلامت شما را تضمین می کند.

دندان مصنوعی بر پایه ایمپلنت انواع گوناگون دارد. در صورتی که بیشتر دندان‌های یک  فک و یا همه آن‌ها را از دست داده ‌اید چند روش برای پر کردن جای خالی دندان‌هایتان وجود دارد: دندان مصنوعی بر پایه ایمپلنت (غیر ثابت یا متحرک) و بریج بر پایه ایمپلنت (ثابت).

دندان مصنوعی بر پایه ایمپلنت نوعی اوردنچر است که بر روی ایمپلنت نصب شده و ثابت میشود. دندان مصنوعی معمولی تنها بر روی لثه قرار می‌گیرد.

دندان مصنوعی بر پایه ایمپلنت زمانی استفاده می‌شود که فردی هیچ دندانی در فک پایین یا فک بالا ندارد اما استخوان فک او برای پشتیبانی ایمپلنت‌ مناسب می‌باشد. دندان مصنوعی بر پایه ایمپلنت ضمایم مخصوصی دارد که به کمک آن‌ها به ایمپلنت وصل می‌شود. دندان مصنوعی بر پایه ایمپلنت معمولاً برای فک پایین ساخته می‌شود چرا که غالباً دندان مصنوعی فک پایین ثبات کمتری داشته و حرکت و لغزش زیادی دارد. معمولاً دندان مصنوعی معمولی که برای فک بالا ساخته می‌شود به اندازه کافی ثبات دارد و نیازی به پشتیبانی ایمپلنت ندارد.

دندان مصنوعی بر پایه ایمپلنت را باید هر روز درآورده و به دقت تمیز کنید و همچنین لثه زیر آن را باید مرتباً تمیز نمایید. دندان مصنوعی بر پایه ایمپلنت درست همانند دندان مصنوعی معمولی باید هنگام خواب از دهان خارج شود. به همین علت برخی افراد ترجیح می‌دهند از بریج دندان ثابت استفاده کنند که نیاز به درآوردن آن نیست و در واقع نمی‌توان آن را درآورد. برای اینکه بدانید کدام گزینه برای شما بهتر است باید با دندانپزشک مشورت کنید تا تمامی جوانب و معایب و مزایای هر روش را بدانید.

دندان مصنوعی بر پایه ایمپلنت چگونه است؟

به طور کلی دو نوع دندان مصنوعی بر پایه ایمپلنت وجود دارد: میله ای و توپی. در هر دو حالت دندان مصنوعی از یک قاعده اکرلیک صورتی رنگ شبیه لثه ساخته می‌شود و دندان‌های مصنوعی سفید رنگ که از جنس پورسلین یا آکریلیک ساخته میشوند بر روی این قاعده صورتی رنگ قرار میگیرند. هر دو نوع دندان مصنوعی حداقل دو ایمپلنت برای پشتیبانی نیاز دارند.

• دندان مصنوعی میله ای - این نوع دندان مصنوعی بر پایه ایمپلنت حاوی یک میله فلزی نازک است که انحنایی منطبق بر انحنای فک دارد و به 2 تا 5 ایمپلنت متصل میشود. ایمپلنتها در داخل استخوان فک کاشته شده اند. برای اتصال آن گیره یا ضمایم دیگری در میله، دندان مصنوعی ای و یا هر دو، تعبیه شده است. میله در زیر دندان مصنوعی قرار میگیرد و به واسطه ضمایم محکم به ایمپلنت وصل میشود.

• دندان مصنوعی توپی - در این نوع دندان مصنوعی هر ایمپلنت در استخوان فک یک ضمیمه فلزی دارد که بر ضمیمه فلزی دندان مصنوعی منطبق است. در بیشتر موارد ضمایم روی ایمپلنتها توپی شکل بوده (اتصال نری) و در داخل حفره یا سوکت دندان مصنوعی (مادگی) قرار میگیرند. در برخی موارد دندان مصنوعی حاوی زایده نری بوده و ایمپلنت حفره مادگی دارد.

فرایند کاشت ایمپلنت برای نگه داشتن دندان مصنوعی

معمولاً ایمپلنت‌هایی که برای این منظور قرار است استفاده شوند در جلوی دهان در داخل استخوان فک جایگذاری می‌شوند. علت این است که حجم استخوان فک در جلوی دهان بیشتر است. حتی در صورتی که مدتی از کشیدن یا افتادن دندان‌ها گذشته باشد باز هم معمولاً این امر صادق است. پس از این که دندان‌های خود را از دست می‌دهید فرایند تحلیل رفتن استخوان فگ شروع می‌شود. جلوی فک عصب ها و ساختارهای دیگر وجود ندارد که در کاشت ایمپلنت اختلال ایجاد نماید. چارچوب زمانی برای تکمیل کاشت ایمپلنت بستگی به عوامل زیادی دارد. کوتاه‌ترین زمان برای فک پایین پنج ماه و برای فک بالا هفت ماه می‌باشد. در این مدت عمل جراحی جایگذاری ایمپلنت و نصب دندان مصنوعی انجام شود. با این حال بسته به شرایط و در صورت نیاز به عمل پیوند استخوان یا درمان‌های مقدماتی دیگر، ممکن است این فرآیند بیش از یک سال زمان ببرد.

گاهی اوقات برای انجام درمان ارتودنسی، براکت به تنهایی کفایت نمی‌کند و نمی‌تواند دندان‌ها را به جایگاه اصلی خود برساند و مشکلات بایت ( تماس نامناسب دندان‌ها با یکدیگر) و ناهمراستایی فکها را اصلاح نماید. در چنین شرایطی ارتودنتیست ممکن است استفاده از وسیله خاصی به نام هدگیر را توصیه کند.

هدگیر یک وسیله ارتودنسی است که بخشی از آن در خارج از دهان قرار دارد و نیروی کافی برای حرکت دادن دندان‌ها و هدایت رشد فکها و صورت اعمال می‌کند.

انواع هدگیر

هدگیر انواع مختلف دارد که هر یک برای شرایط خاصی طراحی شده و بهترین عملکرد را دارد. انتخاب نوع هدگیر بستگی به شرایط شما و تشخیص ارتودنتیست دارد.

یکی از متداولترین انواع  هدگیر، هدگیر معمولی پشت گردنی است. این وسیله ارتودنسی یک سیم U شکل دارد که به بند فلزی براکت دندانهای عقبی وصل میشود. همچنین این هدگیر یک تسمه یا بند دارد که در پشت گردن قرار میگیرد. نوع دیگری از هدگیر که مشابه این مدل است، یک یا دو تسمه دارد که در پشت سر قرار میگیرد (شکل زیر).

معمولاً  از این انواع هدگیر برای اصلاح جلو زدگی افقی دندان‌ها یا اورجت استفاده می‌شود. عملکرد آن به این صورت است که دندانهای عقبی فک بالا در جای خود نگه داشته شده و جلوی رشد آنها به جلو گرفته می‌شود. همچنین این وسیله برای افراد بزرگسال که باید به حفظ موقعیت بایت آنها و اصلاح فاصله بین دندان‌ها پس از کشیدن دندان کمک شود، مورد استفاده قرار می‌گیرد. این انواع هدگیر باید 12 تا 14 ساعت در روز استفاده شود.

نوع دیگری از هدگیر که به آن هدگیر معکوس یا فیس ماسک گفته می‌شود، برای اصلاح آندربایت یا جلو زدگی چانه مورد استفاده قرار می‌گیرد. این وسیله رشد فک بالا را تقویت می‌کند و به آن امکان می‌دهد جلوتر از فک پایین قرار بگیرد. این وسیله حاوی دو پد است که یکی در پیشانی و دیگری در چانه قرار می‌گیرد.

کارایی هدگیر چگونه است؟

هر نوع هدگیر را که استفاده می‌کنید، باید به دقت دستورات ارتودنتیست را رعایت کنید. به این معنی که تک ‌تک روزهایی که به شما گفته شده باید هدگیر استفاده کنید، باید این وسیله را استفاده کنید در غیر این صورت نتایج مطلوبی حاصل نمی‌شود.

طبیعی است که در ابتدا کمی ناراحتی احساس کنید اما خیلی زود به آن عادت می‌کنید. ممکن است ارتودنتیست در ابتدا مسکن هایی مانند ایبوپروفن برای برطرف شدن در به شما توصیه کند. در روزهای اول باید رژیم غذایی نرم داشته باشید تا زمانی که به این وسیله عادت کنید.

ممکن است هر از گاهی هنگام جویدن غذا کمی درد احساس کنید یا متوجه شوید دندانهای آسیاب بزرگ که به هدگیر وصل شده ، کمی لق شده اند. این وضعیت کاملاً طبیعی بوده و نشان می‌دهد هدگیر عملکرد درستی دارد. با این حال در صورتی که درد غیر طبیعی تجربه کردید یا متوجه شدید حلقه فلزی دندان آسیاب بزرگ شل شده است، یا به نظر می‌رسد هدگیر درست عمل نمی‌کند، ممکن است واقعا مشکل پیش آمده باشد بنابراین باید بلافاصله به ارتودنتیست مراجعه کنید.

مراقبت از هدگیر

هدگیر برای این که کارایی مناسبی داشته باشد باید به خوبی مراقبت شود. در این مدت باید به خودی دندان‌های خود و هدگیر را تمیز کنید. همچنین باید یاد بگیرید چگونه هدگیر را درآورده و دوباره بر سر بگذارید. به خاطر داشته باشید هر بار که هدگیر را بر می‌دارید مراقب باشید زواید آن به لب و دهانتان آسیب نزند. هر بار که به ارتودنتیست مراجعه می‌کنید هدگیر را با خود همراه داشته باشید.

هنگام فعالیت‌های ورزشی و بازی‌های برخوردی ، هدگیر را دربیاورید.

درمان ارتودنسی

اگر دندان‌هایتان کج و چرخیده است یا جلو زدگی دارد و یا سطح جونده دندان‌های بالا و پایین بر یکدیگر منطبق نیستند، باید درمان ارتودنسی انجام دهید. درمان ارتودنسی به کمک براکت انجام می‌شود. سیستم براکت از نگینهای براکت و سیم ارتودنسی تشکیل شده است که به دندان‌ها متصل می‌شوند. طول دوره درمان براکت بسته به شرایط از چند ماه تا چند سال ممکن است متفاوت باشد.

پس از این که دوره درمان ارتودنسی به پایان رسید و ارتودنتیست براکت را از دهان شما خارج کرد، هنوز کار به پایان نرسیده است بلکه باید از وسیله ارتودنسی دیگری به نام ریتینر یا نگهدارنده ارتودنسی استفاده کنید.

نگهدارندة ارتودنسی یا ریتینر

نگهدارندة ارتودنسی که به آن ریتینر نیز گفته می‌شود یک وسیله ارتودنسی است که پس از پایان سیم‌ کشی دندانها با براکت، در دهان قرار می‌گیرد تا آنها را در موقعیت جدید تثبیت نماید. علت این است که پس از پایان درمان ارتودنسی و درآوردن براکت، هنوز دندان‌ها تمایل دارند به موقعیت پیشین باز گردند. به همین علت با کمک نگهدارنده دندان‌ها در موقعیت جدید نگه داشته می‌شوند. مدت استفاده از ریتینر ممکن است چند ماه تا چند سال باشد. حتی گاهی اوقات در برخی شرایط ارتودنتیست توصیه می‌کند تا آخر عمر از این وسیله استفاده کنید.

انواع نگهدارندة ارتودنسی

به‌ طور کلی نگهدارنده ارتودنسی ممکن است ثابت و یا غیر ثابت (متحرک ) باشد. نگهدارندة ثابت به سطح پشتی دندان‌ها چسبانده می‌شود در حالی ‌که نگهدارندة غیر ثابت چسبانده نمی‌شود و بیمار می‌تواند آن را هر زمان که می‌خواهد در بیاورد.

نگهدارندة ثابت ارتودنسی

نگهدارندة ثابت یک سیم منحنی است که به سطح پشت دندان‌های پایینی چسبانده می‌شود. بنابراین در معرض دید قرار ندارد و کسی متوجه آن نمی‌شود.

نگهدارندة غیر ثابت ارتودنسی

• نگهدارندة هالی - این وسیله ارتودنسی شامل یک بدنه پلاستیکی و ضمایم و سیم فلزی است که به کمک آنها در جای خود در فک بالا ثابت می ماند. این وسیله را هنگام غذا خوردن و مسواک زدن باید دربیاورید.
• نگهدارندة اسیکس - این وسیله همانند یک تری شفاف است که دندان‌ها را احاطه می‌کند. این وسیله یک بخش فلزی ندارد و کاملاً از پلاستیک ساخته می‌شود.

مراقبت از نگهدارنده ارتودنسی

در زمانی که از نگهدارنده ارتودنسی ثابت باید استفاده کنید، رعایت بهداشت دهان اهمیت بیشتری پیدا می‌کند تا جلوی پوسیدگی دندان و عفونت لثه گرفته شود. در صورتی که نگهدارنده ثابت دارید، هنگام نخ دندان کشیدن باید بیشتر مراقب باشید. در صورتی که نگهدارندة غیر ثابت دارید، هنگام مسواک کردن آن را از دهان خارج می‌کنید، بنابراین مسواک زدن و نخ دندان کشیدن طبق روال معمول انجام شود. با این حال باید نگهدارنده را هر بار که از دهان خارج می‌کنید خوب تمیز کنید.

در درمان ارتودنسی ، حلقه کشی (الاستیک) چه نقشی دارد؟

در درمان ارتودنسی دو نوع  حلقه کشی پلاستیکی استفاده میشود: لیگاچور و حلقه کشی بین دو فک که معمولا به آن کش الاستیک گفته میشود.

معرفی اجزاء و قطعات اصلی براکت دندان

هر کسی که میخواهد درمان ارتودنسی برای صاف و مرتب کردن دندانها و دستیابی به لبخند هالیوودی و یا سلامت دهان و دندان خود انجام دهد، سوالات زیادی درباره اجزاء مختلف براکت دندان دارد. براکت از بخشهای مختلفی تشکیل شده است که آشنایی با آنها به شما کمک میکند همکاری بهتری با دندانپزشک داشته و بهتر بتوانید دستورات ارتودنتیست را رعایت کنید و مراقب براکت خود باشید. در اینجا با اصلی ترین قطعات آن آشنا میشوید.

آشنایی با بخشهای مختلف براکت ارتودنسی

بند ارتودنسی

بند ارتودنسی به حلقه هایی گفته میشود که همانند کمربند دور دندانهای عقبی (آسیاب) قرار میگیرند. ارتودنتیست اندازه بند را انتخاب میکند و با استفاده از ابزار دندانپزشکی از متناسب بودن آن برای دندان، مطمئن میشود. بند ارتودنسی معمولا ضمایم فلزی جوش خورده دارد که امکان رد شدن سیم (آرچ وایر) از آن را فراهم میکند (شکل بالا). بندهای مرسوم از استیل ضد زنگ ساخته میشوند اما براکتهای سرامیکی امروزه محبوبیت زیادی پیدا کرده اند و کمتر از فلز قابل دید هستند. بند به دندان با چسب مخصوصی متصل میشود.

نگین فلزی

حلقه قرمز رنگ لیگاچور پلاستیکی است که سیم یا آرچ وایر را در جای خود نگاه می دارد. سیم به صورت یک میله افقی در تصویر نشان داده شده که از وسط براکت عبور میکند.

نگین براکت

نگینهای براکت دندان متداولترین نوع ابزار ارتودنسی مورد استفاده هستند. نگین ها (که به نام "براکت" بیشتر شناخته میشود) قطعه های مربعی شکل کوچکی هستند که به بند ارتودنسی متصل میشوند یا به سطح دندان با چسب مخصوص چسبانده میشوند (شکل بالا). جنس نگین براکت از فلز یا سرامیک ممکن است باشد. هر نگین شیاری دارد که سیم را نگه میدارد. برخی از آنها قلابهایی دارند که برای اتصال الاستیک (کش) مورد استفاده قرار میگیرد.

سیم یا آرچ وایر

سیم ارتودنسی از فلز ساخته شده و فرم داده میشود تا با سیستم براکتها مطابقت پیدا کند. سیم توسط ارتودنتیست تنظیم میشود تا فشار ملایمی به دندانها وارد کند و موجب حرکت دندانها به سمت جایگاه مورد نظر شود. سیم اغلب در طول دوره درمان با سیم سنگین تری تعویض میشود تا نیروی بیشتری اعمال کند.

کش یا الاستیک

کش یا الاستیک جزء غیر ثابت ارتودنسی است به این معنی که همانند دیگر اجزا تثبیت نمیشود و بیمار میتواند آن را در بیاورد. الاستیک دور قلاب نگین قرار میگیرد و معمولا بین دندانهای پایین و بالا ارتباط برقرار میکند (شکل بالا). نیروی کششی که الاستیک دائما به دندانها وارد میکند، باعث حرکت دندانهای دو طرف آن به سمت یکدیگر میشود. معمولا از الاستیک برای اصلاح کراس بایت استفاده میشود.

لیگاچور پلاستیکی

لیگاچور

لیگاچور پلاستیکی

لیگاچور سیم یا کش پلاستیکی کوچکی است که سیم یا آرچ وایر را به نگین های براکت را متصل نگه میدارد. این سیم یا کش ممکن است شفاف یا نقره ای رنگ باشد و یا در رنگهای مختلف ساخته شود. لیگاچور زمانی که براکت مجددا تنظیم میشود، تعویض میگردد.

فنر کویل

فنر کویل (Coil spring) گاهی اوقات بین دو براکت دندان و در شرایطی که دو دندان خیلی به هم نزدیک هستند، استفاده میشود. فنر بر روی سیم نصب میشود و نیرویی برای تنظیم فاصله دندانها اعمال میکند تا دو دندان را کمی از هم دور کند و بین آنها کمی فضا ایجاد شود.

زنجیر پلاستیکی یا پاور چین

زنجیر پلاستیکی زنجیری متشکل از حلقه های متصل به هم از جنس سیم یا کش است که در امتداد دندانها قرار میگیرد. از زنجیر پلاستیکی در اصل برای کمک به بستن فاصله بین دندانها یا جلوگیری از ایجاد فاصله بین دندانها استفاده میشود. زنجیر پلاستیکی نیز همانند لیگاچور پلاستیکی هر مرتبه که براکت تنظیم میشود، باید عوض شود.

راههای ایجاد لبخند هالیوودی: بستن فاصله بین دندانها

دلایل ایجاد فاصله بین دندانها

دلایل زیادی برای بستن فاصله بین دندانها (دیاستم) وجود دارد. فاصله بین دندانها اغلب در مورد دو دندان جلویی فک بالا اتفاق می افتد اما در دندانهای دیگر نیز ممکن است پیش بیاید. عدم هماهنگی بین اندازه استخوان فک و اندازه دندانها یکی از عوامل ایجاد فاصله زیاد در قوس دندانی و در نتیجه فاصله افتادن بین دندانها است. مکیدن انگشت نیز باعث جلو راندن دندانهای جلویی و ایجاد فاصله بین آنها میشود.

فشار زبان که در برخی افراد در هنگام بلع به دندانهای جلویی وارد میشود باعث بیرون راندن دندانهای جلویی و ایجاد فاصله بین آنها میشود. بیماری لثه یکی از عوامل اصلی ایجاد فاصله بین دندانها در افراد سالمند است. در کودکان فاصله زمانی بین افتادن دندان شیری و بیرون زدن دندان دائمی باعث میشود موقتا فاصله بین دندانهای جلویی ایجاد شود اما لازم نیست این فاصله بسته شود مگر این که در بزرگسالی نیز وجود داشته باشد.

روشهای بستن فاصله بین دندانهای جلویی

• حلقه کشی
• باندینگ دندان
• ونیر و روکش
• ایمپلنت
• دندان مصنوعی
• نگهدارنده ارتودنسی
• براکت

حلقه کشی

حلقه کشی ارزانترین و سریعترین روش بستن فاصله بین دو دندان جلویی است. برای استفاده از این روش کافیست کش را دور دندانتان بیندازید.

در این روش کش را دور دو دندانی که میخواهید به هم نزدیک شوند، می اندازید و شب را با این وضعیت میخوابید. پس از چند شب متوالی فاصله بین دندانها شروع به کاهش می کند. سپس برای بسته ماندن فاصله باز هم باید از کش استفاده کنید.

در مواردی که فاصله کوچک باشد نتایج را ظرف یک یا چند هفته میتوانید مشاهده کنید و در فواصل بزرگتر 3 تا 6 ماه طول میکشد. برای استفاده از این روش باید فاصله کمتر از 3.5 میلی متر باشد و بقیه دندانهایتان نسبتا صاف و مرتب باشند. وارد کردن فشار به دندانهایی که صاف و مرتب نیستند باعث میشود بیشتر از ردیف خود خارج شوند. این روش برای کودکان، نوزادان، افرادی که دندانهایشان صاف و مرتب نیست و افرادی که بیماری لثه دارند هرگز توصیه نمیشود.

در صورتی که میخواهید از روش حلقه کشی برای بستن فاصله بین دندانهای خود استفاده کنید، بهتر است ابتدا با ارتودنتیست مشورت کنید.

شکل- بستن فاصله بین دندانها با روش باندینگ

 باندینگ دندان

 برای بستن فواصل کمی بزرگتر بین دندانها یا اصلاح سریع فاصله، باندینگ دندان گزینه مناسبی است. برای این کار از رزین همرنگ دندان استفاده شده و به دندان مالیده میشود. سپس با استفاده از تاباندن نور مخصوصی این مواد سخت میشوند. از این روش برای ترمیم دندان و بهبود شکل و رنگ دندان نیز استفاده میشود. ظرف چند ساعت دندان به وضعیت نرمال باز میگردد.

این روش یکی از روشهای کم هزینه بستن فاصله بین دندانها به حساب می آید. اگر چه مواد رزین مورد استفاده برای باندینگ دندان مقاوم به لکه و تغییر رنگ هستند اما به اندازه روکش مقاومت ندارند. همچنین این ممکن است شکسته یا لب پر شوند. هیچ شواهدی وجود ندارد که نشان دهد باندینگ تاثیر منفی بر دندان میگذارد و دهه هاست که ایمنی و بی خطر بودن آن تایید شده است. دوام آن در بلند مدت متفاوت است. چون باندینگ یک روش دائمی برای بستن فاصله بین دندانها نیست، باید بدانید که پس از چند سال باید آن را عوض کنید.

ونیر و روکش

ونیر و روکش دو گزینه متفاوت برای بستن فاصله بین دندانها هستند.

ونیر پورسلین یک پوسته نازک است که به سطح جلویی دندانی که میخواهید آن را زیبا کنید، چسبانده میشود. برای چسباندن ونیر به دندان باید ابتدا مقدار کمی از لایه مینای دندان تراشیده شود تا ونیر به خوبی روی دندان جای بگیرد. معمولا برای ایجاد ظاهر یکنواخت در ونیر از باندینگ استفاده میشود.

روکش یا تاج نوعی پوسته پورسلینی است که برای پوشاندن کل سطوح یک دندان طراحی شده است و علاوه بر زیبایی برای ترمیم برخی از مشکلات عملکردی دندان نیز استفاده میشود.

ونیر و روکش ممکن است عمر بسیار طولانی داشته باشند. طبیعی است که هر قدر مواد مورد استفاده بهتر باشند طول عمر این ترمیمها نیز بیشتر خواهد شد و البته هزینه آن نیز بالاتر خواهد رفت.

ایمپلنت و بریج

ایمپلنت دندان روشی برای جایگزینی دندانهای از دست رفته است. در صورتی که فاصله ایجاد شده بین دندانها به واسطه جای خالی یک یا چند دندان باشد و یا فاصله خیلی بزرگ باشد، با استفاده از ایمپلنت و بریج میتوان فاصله را از بین برد. ممکن است ایمپلنت به عنوان ریشه دندان عمل کرده و تاج مصنوعی روی آن متصل شود و یا این که به عنوان لنگرگاه بریج از آن استفاده شود. ایمپلنت پرهزینه ترین روش بستن فاصله بین دندانها است.

دندان مصنوعی

دندان مصنوعی نیز در مواردی که فاصله بین دندانها خیلی زیاد باشد، برای بستن فاصله استفاده میشود. هزیه این روش بسیار کمتر از ایمپلنت است.

نگهدارنده ارتودنسی

نگهدارنده یا ریتینر اغلب پس از خارج کردن براکت و برای حفظ موقعیت جدید دندانها در دهان استفاده میشود. با این حال در برخی موارد در درمان ارتودنسی برای بستن فاصله بین دندانها یا صاف و مرتب کردن جزئی دندانها ممکن است از نگهدارنده استفاده شود.

براکت ارتودنسی

استفاده از براکت برای بستن فاصله روشی تهاجمی تر و هزینه بر تر است اما گاهی لازم است این کار انجام شود. در درمان براکت فشار ملایمی به دندانها در جهت خاصی وارد میشود تا به تدریج دندانها به موقعیت مطلوب و مورد نظر حرکت کنند. اخیرا مینی براکت نیز در درمان ارتودنسی استفاده میشود که بسیار کوچکتر از براکتهای مرسوم است و در موارد خفیف تر درمان، از آنها استفاده میشود. با استفاده از براکت دندانها صاف و مرتب میشوند و گاهی همین امر باعث بستن فاصله بین دندانها میشود.

پیش از تصمیم گیری برای روش بستن فاصله بین دندانها، حتما با دندانپزشک یا ارتودنتیست مشورت کنید. برخی از گزینه ها برای برخی افراد مناسب نیستند و هزینه درمان را در بلند مدت افزایش میدهند.

دکتر کیخا - دندانپزشکی هاجر

افراد کمی دندانهای بی نقص و سالمی دارند و نیازی به درمانهای ارتودنسی  و زیبایی احساس نمیکنند. درمان ارتودنسی تفاوت قابل ملاحظه ای در وضعیت دهان و دندان شما یا کودکتان ایجاد میکند. دندانپزشک ممکن است انواع مختلف براکتها یا ابزارهای ارتودنسی را به شما معرفی کند تا درباره درمان مناسب تصمیم گیری کنید. در اینجا با انواع ابزارها و براکتهای ارتودنسی و معایب و مزایای آنها آشنا میشوید:

- براکتهای مرسوم فلزی
براکتهای مرسوم فلزی جزء اولین روشهای درمانی ارتودنسی بودند و اکنون پیشرفت کرده و از نظر وزنی سبکتر و از نظر ساختاری برای استفاده آسانتر شده اند. این براکتهای سنتی از استیل ضد زنگ با کیفیت ساخته شده اند و براکتهای فلزی دارند که با نوعی چسب (سیمان) مخصوص دندان به سطح دندان متصل میشود. این براکتها با سیمهای نازک آرچ وایر به یکدیگر متصل میشوند که به دندانها فشار ملایمی وارد میکند و باعث حرکت تدریجی و آهسته آنها به موقعیت مورد نظر میشود.
سیم یا آرچ وایر با استفاده از الاستیکهای (کش) کوچکی که به عنوان لیگاچور (ligature) یا اورینگ (o-ring) شناخته میشوند، به براکت روی دندان وصل میشوند. هر مرتبه که به ارتودنتیست مراجعه میکنید، ارتودنتیست لیگاچورها را سفت میکند. برخی انواع براکتها نیازی به اورینگ ندارند که به آنها خود لیگاچور یا خود باز شونده (self-ligating) گفته میشود.

مزایا: این براکتها هزینه کمتری دارند، برای کودکان میتوان از بندهای رنگی استفاده کرد که باعث جذابیت آن و انگیزه ای برای استفاده از آن در کودکان میشود.
معایب: در بین براکتها، این نوع براکت بیشترین جلب توجه را در دهان بیمار دارد.

- براکتهای سرامیکی
براکتهای سرامیکی همانند براکتهای سنتی عمل میکنند و تفاوت آنها در جنسشان است. این براکتها از مواد سرامیکی شفاف و روشن ساخته میشوند بنابراین کمتر از براکتهای فلزی قابل مشاهده هستند بنابراین برای بزرگسالانی که نیاز به درمان ارتودنسی دارند، محبوبتر می باشند. در برخی انواع آن از سیمهای همرنگ دندان استفاده شده است که تا حد ممکن قابل مشاهده نباشند.

بیمارانی که این نوع براکت را استفاده میکنند گاهی ممکن است متوجه تغییر رنگ الاستیک (کِش) شوند که باعث میشود روی دندان اثر آن باقی بماند. ممکن است ارتودنتیست توصیه کند از محصولاتی مانند برخی دهان شویه ها استفاده کنید تا فلوراید کافی برای دندانهایتان تامین شده و از آنها در مقابل پوسیدگی دندان محافظت شود.
مزایا: کمتر از براکت فلزی در هنگام لبخند دیده میشود، دندانها خیلی سریعتر از الاینرهای پلاستیکی (اینویزالاین) حرکت میکنند بنابراین دوره درمان نسبت به اینویزالاین بسیار کوتاهتر است.
معایب: گرانتر از براکت فلزی است. این براکتها در صورتی که بیمار به درستی از آنها مراقبت نکند، دچار تغییر رنگ میشوند.

- براکتهای دیمون (Damon)
این نوع براکت در حال حاضر در درمان ارتودنسی از محبوبیت زیادی برخوردار است که علت آن درمان ملایمتر و نیاز کمتر به مراجعه به دندانپزشک است. براکت دیمون خود باز شونده بوده و به جای الاستیک برای اتصال سیم، از مکانیسم لغزش استفاده میکند.
این براکتها زودتر نتیجه میدهند چون دندانها بدون نیاز به تنظیم مکرر لیگاچور، حرکت میکنند. این امر باعث میشود اصطکاک و فشار بر دندان (که جلوی حرکت دندان را میگیرد) کاهش یابد بنابراین حرکت دندان درد کمتری داشته و تسهیل شود.
مزایا: این براکتها را راحت تر میتوان تمیز کرد. و نیاز کمتری به مراجعه به دندانپزشک دارید بنابراین هزینه و زمان کمتری نیز صرف میکنید.

- براکتهای شفاف و متحرک (نامرئی)
براکت نامرئی یا اینویزالاین ( Invisalign) نوعی الاینر شفاف است که به جای براکت دیمون یا فلزی میتوانید از آن استفاده کنید. این براکتها طیف گسترده ای از الاینرهای پلاستیکی شفاف را شامل میشوند که ظاهری مشابه محافظ دهان دارند و اختصاصی بیمار ساخته میشوند. این براکتها را برای تمیز کردن و همچنین هنگام غذا خوردن میتوان خارج کرد بنابراین متحرک هستند. هر دو هفته یک بار باید این الاینر را با الاینر تازه عوض کنید. هر الاینر جدید باید با وضعیت جدید دندانهایتان مطابقت داشته باشد و با قبلی متفاوت باشد.
الاینرهای شفاف برای استفاده پس از اتمام درمان ارتودنسی نیز ممکن است توصیه شود. این ابزار به حفظ نتایج درمان تا زمان سازگاری دندانها با وضعیت جدید و اتمام حرکت آنها، کمک میکند.
مزایا: تقریبا نامرئی است، بیماران میتوانند هر زمانی که میخواهند هر چیزی که میخواهند بخورند و بنوشند چون میتوانند این براکت را خود از دهان خارج کنند.
معایب: در مشکلات جدی دندانی کارامد نیست، تنها گزینه ای برای بزرگسالان و نوجوانان است نه کودکان، گرانتر است، عوض کردن آن هزینه بر است، به راحتی ممکن است گم شود، درمان مدت بیشتری طول میکشد.

 - براکت زبانی (لینگوال)
براکتهای زبانی درست همانند براکتهای فلزی هستند با این تفاوت که براکت و سیم به سطح داخلی یا زبانی (لینگوال) دندان چسبانده میشود تا قابل مشاهده نباشد.
مزایا: از بیرون قابل مشاهده نیست
معایب: به سختی میتوان آن را تمیز کرد، گرانتر است، برای موارد شدید درمان ارتودنسی مناسب نیست، ممکن است در ابتدا احساس ناراحتی ایجاد کند، تنظیم منظم سیم توسط دندانپزشک بیشتر زمان میبرد و مشکلتر از براکتهای معمولی است.

- ابزار ارتودنسی فورسوز (Forsus)
انجمن ارتودنسی امریکا توصیه میکند کودکان در هفت سالگی توسط ارتودنتیست ارزیابی شوند چون این سن بهترین زمان برای درمان ارتودنسی است. برخی کودکان برای اصلاح اوربایت نیاز به ابزار فورسوز دارند. این کار تا حد زیادی جایگزین استفاده از هدگیر همراه با براکت است. ابزار فورسوز در واقع فنری است که در سطح داخلی گونه قرار میگیرد و به براکت متصل میشود تا فک بالا یا پایین به سمت جایگاه مناسب حرکت کند.

- وسیع کننده کام (اکسپندر)
در بیمارانی که دچار بهم ریختگی دندانها هستند و علت آن کمبود فضا در دهان می باشد، دو گزینه درمانی مطرح میشود: کشیدن دندان (برای باز شدن فضا) و وسیع کننده کام. کشیدن دندان راه حل خوبی در گذشته محسوب میشد اما ارتودنسی مدرن استفاده از وسیع کننده کام را توصیه میکند. این ابزار اختصاصی بیمار ساخته شده و مدتی در دهان قرار داده میشود تا به پشت دندانهای مولر بالایی (در جهت دور کردن آنها از هم) فشار وارد کرده و در خط میانی کام کشش ایجاد کند. با این کار به تدریج کام از وسط شروع به تولید و بازسازی کرده و پهن و وسیع میشود و فضای کافی برای دندانها ایجاد میگردد. سپس میتوان از انواع براکت (بسته به نیاز فرد) استفاده کرده و دندانها را به جایگاه مناسب خود حرکت داد.

دکتر کیخا - دندان پزشکی هاجر