کلینیک دندانپزشکی هاجر - نمایش موارد بر اساس برچسب: دندان عقل
%ق ظ، %30 %979 %1395 ساعت %03:%خرداد

چرا دندان عقل در می آوریم؟

آخرین دندانی که از لثه بیرون میزند، دندان عقل است که گاهی میتواند سلامت دهان و دندان را به خطر بیندازد. با این حال بر سر لزوم یا عدم لزوم کشیدن دندان عقل نظرات مختلفی وجود دارد.

هنگامی که به اوایل بزرگسالی میرسید، کم کم دندان عقل در دهان شما رشد کرده و از لثه بیرون میزند. دندان عقل آخرین دندان آسیاب (مولر سوم) و آخرین دندانی است که میروید. معمولا در سن 17 تا 25 سالگی دندان عقل بیرون میزند.

در برخی افراد دندان عقل هیچ مشکلی ایجاد نمیکند اما در برخی دیگر ممکن است به درستی بیرون نزند و یا کلا بیرون نزند (نهفته) و دهان فرد را مستعد بیماری کند. در این شرایط باید برای محافظت از سلامت دهان و دندانها، دندان عقل کشیده شود.

دندان عقل چه فایده ای دارد؟

تخمین زده میشود که 95 درصد از مردم امریکا در سن 18 سالگی دندان عقل دارند و بیشتر آنها اگر هم بتوانند از آن استفاده کنند، مدت استفاده شان بسیار کوتاه مدت خواهد بود. بنابراین اگر دندان عقل ماهیتا در میلیونها نفر بی مصرف است، پس چرا رشد میکند؟ یک نظریه میگوید دلیل آن به اجدادمان باز میگردد. انسانهای اولیه نیاز به یک ردیف دندان اضافی داشتند تا بتونند غذاهای خام و سفت مانند گوشت خام، غذاهای ریشه ای و مغزهای گیاهی را بجوند. بدیهیست که نیاز به قدرت دندان عقل در گذشته خیلی بیشتر از امروز بوده است.

امروزه برخی افراد هرگز در طول زندگی خود دندان عقل در نمی آورند و در واقع بدون آن متولد میشوند. اگر چه این وضعیت متداول نیست اما علت آن چیست؟ احتمالا دلیل آن کاهش اندازه فک و صورت ما در 20000 سال گذشته است. امروزه عدم وجود دندان عقل در جمعیت کشاورز متداولتر از انسانهای شکارچی مانند بومیان استرالیا است.

دندان عقل: معایب و مزایا

توماس دادسون پروفسور جراحی فک و صورت دانشکده دندانپزشکی هاروارد و رئیس مرکز تحقیقات بالینی بیمراستان عمومی ماساچوست بوستون میگوید: "آناتومی ریشه بیشتر مشکلات مربوط به دندان عقل است. یا فک خیلی کوچک است یا دندانها برای فک خیلی بزرگ هستند. این امر منجر به کمبود فضا در فک و بهم ریختگی و شلوغی دندانها نیز میشود. "

دکتر دادسون میگوید تکامل به سمتی پیش رفته است که دندان مولر سوم در اواخر نوجوانی یا دهه بیست زندگی بیرون بزند. در این سن فک به اندازه کافی رشد کرده است که مجموعه دندانهای مولر سوم را در خود جای دهد. اما امروزه دندان عقل اغلب استفاده ای که در تکامل برایش در نظر گرفته شده بود را ندارد. به خاطر کمبود فضا در فک، دندانهای مولر ممکن است به اطراف رشد کنند و تنها بخشی از آنها از لثه بیرون بزند (دندان نیمه نهفته) و یا این که به طور کامل ممکن است در زیر لثه و استخوان فک محبوس شوند (دندان نهفته).

دادسون میگوید باکتریها دائما در اطراف دندان نیمه نهفته تجمع پیدا میکنند و به تدریج موجب التهاب و عفونت، پوسیدگی دندان و بیماری لثه میشوند. چون دندان عقل در انتهای دهان قرار دارد به سختی میتوان آن را تمیز نگه داشته و باکتریهای آن ناحیه را دور کرد. دندان عقل کاملا نهفته نیز ممکن است دچار عفونت شده و همچنین موقعیت دندانهای آسیاب دیگر را خراب کند. این پیامدها میتوانند به فراتر از دهان گسترش پیدا کرده و به سلامت بخشهای دیگر بدن نیز آسیب بزنند.

حتی اگر دندان عقل کاملا بیرون بزند، باز هم ممکن است مشکلاتی برای سلامت دهان ایجاد کند. علت اصلی محل بیرون زدن آن است. دندان عقل در انتهای دهان قرار دارند بنابراین به راحتی ذرات غذا در آن گیر میکنند و پلاک، پوسیدگی دندان و بیماری لثه ایجاد مینمایند. بسیاری از افراد نمیتوانند به خوبی آن ناحیه از دهان را با مسواک تمیز کنند.

آیا باید دندان عقل را بکشیم؟

این که دندان عقل را چه کنیم، تصمیمی است که باید با مشورت دندانپزشک بگیرید. در صورتی که دندان عقل کامل بیرون زده باشد، کشیدن آن ممکن است ترجیح داده نشود. به توصیه دندانپزشک برای اجتناب از بیماری لثه توجه کنید. چون دندان عقل دهان را مستعد بروز مشکلاتی برای سلامتی میکند، باید در مورد بهداشت دهان خود کاملا هوشیار و حساس باشید و مرتبا برای چکاپ به دندانپزشک مراجعه کنید. اگر دندان عقل علائم پوسیدگی دندان یا بیماری لثه را نشان میدهد، توصیه میشود آن را بکشید.

دندان عقل نهفته

شکل- در تصویر بالا دندان عقل در فک بالا و فک پایین در انتهای دهان دیده میشود. دندان عقلی که در تصویر نشان داده شده، در لثه محبوس شده و به طور کامل نهفته مانده است.

بیرون کشیدن دندان عقل نیمه نهفته و نهفته

قطعا برای کشیدن دندان عقل نهفته یا نیمه نهفته، گزینه جراحی مطرح میشود. اگر دندان عقل را بیرون نمیکشید باید به دقت و به طور مرتب تحت نظر دندانپزشک و معاینات کامل با تصویر پرتوی ایکس و تمیز کاری و جرمگیری دندان قرار داشته باشید. به مرور زمان ممکن است هزینه این کار بیشتر از جراحی باشد اما از طرف دیگر بخشی از این کارها برای مراقبت معمولی از سلامت دهان و 28 دندان دیگرتان لازم است.

با وجود تلاشهایتان، ممکن است در آخر مجبور شوید دندان عقل خود را بکشید. کشیدن دندان عقل یک کار معمول دندانپزشکی در سرتاسر دنیاست. در فنلاند در سال 2004 تحقیقاتی بر روی 118 فرد 20 تا 38 ساله انجام شد. در ابتدای این پژوهش، 85 درصد از شرکت کنندگان دندان عقل داشتند (اعم از کاملا بیرون زده، نیمه نهفته و یا کاملا نهفته) اما 18 سال بعد تنها 31 درصد از این افراد هنوز دندان عقلشان را از دست نداده بودند. در سال 2009 در به روز رسانی این مطالعه مشخص شد افزایش درصد افرادی که دندان عقلشان را کشیده اند پس از انتشار این مقاله ادامه یافت.

آیا جراحی دندان عقل عاقلانه است؟

لوئیس رافتو جراح فک و صورت در ویلمینگتون میگوید باید دندان عقل در اواخر نوجوانی مورد بررسی قرار بگیرد. دندانپزشکان و جراحان دهان میتوانند مشخص کنند آیا دندان عقل به درستی عمل میکند و آیا در ادامه مشکلاتی برای فرد ایجاد مینماید یا خیر. اگر احتمال بروز مشکلات ناشی از دندان عقل وجود داشته باشد، کشیدن آن پیش از ایجاد مشکل یا علائم آسیب دیدگی که ممکن است دیگر قابل ترمیم نباشد، توصیه میشود. رافتو میگوید اگر تصمیم بر کشیدن دندان عقل است، تعلل نکنید. جراحی در افراد جوانتر پیچیدگی و عوارض کمتری دارد چون ریشه های دندان کوچکتر بوده و به طور کلی بهبودی سریعتر حاصل میشود.

اما انجمن سلامت عمومی امریکا (APHA) در این زمینه نظر متفاوتی دارد و بیان میدارد احتمال بروز مشکلاتی در آینده دلیل مطمئنی برای کشیدن دندانی که علائمی ایجاد نکرده، نیست و ممکن است این دندان علائم بیماری را به کل نشان ندهد. این گروه سیاست "کشیدن پیشگیرانه دندان"  که در سال 2008 مورد بحث بود را کاملا غیر ضروری و هدر دادن میلیاردها دلار هزینه مراقبت از سلامتی میداند و بیان میکند این کار افراد را در خطر عوارض جراحی قرار میدهد.

دادسون و رافتو میگویند عدم بروز علائم و نشانه های بیماری به این معنی نیست که بیماری وجود ندارد. ممکن است شما بیماری دهان و دندان داشته باشید اما هنوز درد یا علامت دیگری را تجربه نکرده باشید.

عوارض و خطرات بالقوه جراحی دندان عقل

جراحی دندان عقل همانند هر جراحی دیگری ممکن است عفونت به دنبال داشته باشد. همچنین خطرات مربوط به ماده بی حسی نیز وجود دارد. دادسون میگوید در جراحی دندان عقل احتمال آسیب رسیدن به عصبها کم است اما اگر هم چنین اتفاقی بیفتد معمولا یک مشکل موقتی است و برطرف میشود. بلافاصله پس از کشیدن دندان عقل درد و تورم را تجربه میکنید اما جراح با مسکن بدون نسخه درد شما را کنترل میکند و در صورتی که دردتان شدیدتر باشد برایتان مسکن تجویز میکند.

مدیریت دندان عقل در نهایت تصمیم شماست. اگر چه تصمیم گیری برای انجام جراحی هزینه بر جهت کشیدن دندانی که دیگر بدنتان جایگزینی برای آن تولید نخواهد کرد، دشوار است، اما مهمتر از هر چیز در نظر گرفتن سلامتی است. بنابراین خیلی صریح و روشن با دندانپزشک صحبت کنید و معایب و مزایای این کار و گزینه های موجود را بررسی کنید تا بهترین تصمیم را اتخاذ نمایید.

منتشرشده در سلامت دهان و دندان
%ق ظ، %21 %309 %1393 ساعت %09:%بهمن

تشخیص مشکلات و بیماریهای دهان و دندان

دهان و دندان علاوه بر زیبایی لبخند و تکلم کارهای مهم دیگری نیز برای ما انجام میدهند. دندانها و بزاق غذاهایی را که میخوریم، تجزیه میکنند تا گوارش آن برای معده و روده آسانتر باشد. دندانها از ساختار صورت پشتیبانی میکنند. دهان و گلو حاوی سلولهای ایمنی هستند که به محافظت از بدن در مقابل پاتوژنها کمک میکنند. مراقبت مناسب از دهان و دندان بخش ضروری یک برنامه حفظ سلامتی است. در اینجا با برخی از وضعیتها و بیماریهای شایع دهان و دندان آشنا میشوید:

آبسه دندان

آبسه دندان
آبسه دندان زمانی ایجاد میشود که عفونتی در پالپ دندان اتفاق افتاده و وارد ریشه دندان در مجاورت استخوان فک میشود و این ناحیه را متورم و چرکین میکند. علائم آبسه دندان عبارت است از درد، تب، قرمزی لثه، بوی بد نفس و تورم. آبسه دندان در صورتی که درمان نشود میتواند به عفونت جدی استخوان فک و بافتهای دیگر منجر شود. درمان آبسه دندان بستگی به گستردگی عفونت دارد. برخی از آبسه ها را ممکن است با تخلیه چرک یا آنتی بیوتیک درمان کرد. در مواردی که پوسیدگی یا ترک دندان باعث رخنمون پالپ (بخش مرکزی دندان که حاوی عصبها و رگهای خونی است) شده باشد، درمان ریشه (عصب کشی) برای درمان آبسه ممکن است لازم باشد.

کرم خوردگی و پوسیدگی دندان

کرم خوردگی و پوسیدگی دندان
کرم خوردگی و پوسیدگی در بخشی از دندان که لایه مینا در آن از بین رفته است ایجاد میشود. پوسیدگی دندان زمانی اتفاق می افتد که اسید، لایه مینا را از بین میبرد.
باکتریها معمولا به صورت پلاک در سطح دندان تجمع میکنند. محصول جانبی حاصل از تغذیه آنها از قندهای موجود در دهان، اسید است که باعث حل شدن و از بین رفتن مینا میشود. بهداشت مناسب دهان که عبارت است از مسواک زدن، نخ دندان کشیدن و تمیز کردن حرفه ای دندان، مانع از پوسیدگی دندان میشود. درمان پوسیدگی بستگی به عمق و گستردگی آن دارد. پوسیدگی کوچک یا سطحی در دندان را میتوان با پر کردن دندان حل کرد اما در مورد پوسیدگیهای بزرگتر یا عمیقتر ممکن است دریل کاری زیاد برای خارج کردن پوسیدگی و سپس استفاده از روکش (تاج) بر روی بخش باقی مانده دندان لازم باشد. پوسیدگی دندان اگر به پالپ رسیده باشد احتمالا درمان عصب کشی را به دنبال خواهد داشت.

 تاج یا روکش

تاج یا روکش
تاج (کراون) یا روکش به بخش کلاهکی گفته میشود که بر روی دندان آسیب دیده گذاشته میشود تا ظاهر آن بهبود یافته یا دندان محکمتر شود. تاج را میتوان بر روی دندانی که پر شدگی خیلی زیادی دارد یا دچار ترک شده است، استفاده کرد. همچنین برای پشتیبانی از بریج دندان از تاج استفاده میشود. گاهی اوقات تاج برای پنهان کردن شکل بد دندان یا بد رنگی دندان به کار گرفته میشود. تاج در انواع رنگها و مواد از جمله پورسلین (سرامیک)، پورسلین و فلز، آلیاژ فلزی و غیره وجود دارد.

حفره خشک

حفره خشک
پس از کشیدن دندان، ممکن است لخته خونی که در حالت طبیعی حفره خالی را پر میکند تشکیل نشود که به این وضعیت حفره خشک (dry socket) گفته میشود. حفره خشک باعث میشود عصبهای زیر حفره رخنمون پیدا کنند که حاصل آن بسیار دردناک خواهد بود. دندانپزشک با تمیز کردن زخم و پانسمان ویژه ای در حفره دندان، این وضعیت را درمان میکند. داروهای ضد التهاب بدون نسخه مانند ایبوپروفن نیز ممکن است برای درمان درد و کاهش تورم استفاده شوند.

بیماری لثه یا ژینژیویت

بیماری لثه یا ژینژیویت
بیماری لثه ( ژینژیویت) به التهاب لثه گفته میشود. به واسطه تجمع باکتریهای موجود در پلاک دندان و نفوذ آنها به لثه این وضعیت اتفاق می افتد. بیماری لثه ممکن است درد داشته باشد و بیمار خونریزی، تورم و قرمزی لثه را تجربه کند. از علائم دیگر التهاب لثه میتوان به بوی بد نفس و پسروی لثه اشاره کرد. التهاب شدید لثه که به استخوانها و رباطهای تکیه گاه دندان نفوذ کرده باشد، پریودنتیت (periodontitis ) خوانده میشود و میتواند به از دست دادن دندان منجر شود. عدم بهداشت مناسب دهان و دندان خطر ژینژیویت را افزایش میدهد. سیگار کشیدن، دیابت، بارداری، فاکتورهای ژنتیکی و برخی داروها نیز خطر بیماری لثه را افزایش میدهند. بیماری لثه در صورتی که در مراحل اولیه درمان شود قابل بازگشت خواهد بود. با مسواک زدن، نخ دندان کشیدن و مراجعات منظم به دندانپزشک به پیشگیری از بیماری لثه کمک کنید.

خشکی دهان (Xerostomia)

خشکی دهان (Xerostomia)
بزاق، دندانها و بافتهای دیگر دهان را لغزنده میکند و در مقابل عفونت و بیماری لثه از ما محافظت مینماید. خشکی دهان از کاهش تولید بزاق ناشی می شود. این وضعیت به واسطه برخی بیماریها یا مصرف داروها ممکن است پیش بیاید. دیابت، سندرم شوگرن و ایدز از جمله وضعیتهایی هستند که با خشکی دهان همراه می باشند. خشکی دهان بلع و صحبت کردن را سخت میکند. همچنین موجب گلو درد یا گررفتگی صدا میشود. خشکی دهان خطر پوسیدگی دندان را افزایش میدهد. جویدن آدامس بدون شکر میتواند به بهبود جریان بزاق کمک کند. پزشک ممکن است بزاق مصنوعی تجویز کند تا خشکی دهان بر طرف شود.

 اختلالات مفصل گیجگاهی فکی (TMJ)

اختلالات مفصل گیجگاهی فکی (TMJ)
اختلالات مفصل گیجگاهی فکی به وضعیتی گفته میشود که بر مفصل فک و عضلات مربوط به آن تاثیر میگذارد. مشکلات ساختاری یا آرتروز ممکن است اختلالات مفصل گیجگاهی فکی را به دنبال داشته باشد. این وضعیت همچنین ممکن است نشانه وضعیت دیگری مانند سندرم خستگی مزمن، فیبرومیالژیا یا استرس باشد. علائم اختلالات مفصل گیجگاهی فکی میتواند شامل درد، صدای تلک یا پاپ در مفصل فک، قفل شدن فک یا تغییر در وضعیت جفت شدن دندانها باشد. داروهای ضد التهاب بدون نسخه میتوانند به کاهش درد و تورم کمک کنند. ممکن است ورزشهای فک، درمان ارتودنسی یا استفاده از محافظ دهان برای درمان اختلالات مفصل گیجگاهی فکی توصیه شود. بسیاری از مشکلات مربوط به این وضعیت الگوی سیکلی دارند و علائم آنها بدون درمان ممکن است برطرف شود.

بوی بد دهان یا هالیتوز

بوی بد دهان یا هالیتوز
بوی بد دهان (Halitosis) دلایل زیادی ممکن است داشته باشد. رژیم غذایی یکی از دلایل احتمالی بوی بد دهان است. سیر و پیاز منجر به متصاعد شدن بوی بد از دهان میشوند. عدم رعایت بهداشت دهان و دندان نیز باعث میشود باکتریها در دهان جمع شوند و بیماری لثه و بوی بد در دهان ایجاد کنند. گاهی بوی بد نفس حاصل وضعیت دیگری مانند خشکی دهان، دیابت، عفونت ریه یا موارد دیگر است. بهداشت مناسب دهان به حفظ سلامت لثه و جلوگیری از بوی بد دهان کمک میکنند. همچنین از مسواک زبان نیز میتوانید استفاده کنید تا سطح زبانتان نیز تمیز شود.

حساسیت دندان

حساسیت دندان
حساسیت دندان (Tooth Sensitivity) زمانی اتفاق می افتد که عصبهای دندان در حین خوردن مواد اسیدی، شیرین، سرد و یا گرم تحریک میشوند. دندانها از لایه محافظی به نام مینا تشکیل شده اند. در زیر خط لثه مواد محافظی به نام سمنتوم وجود دارد. لایه زیر مینا و سمنتوم عاج یا دنتین نام دارد که از پالپ و ریشه دندان محافظت میکند. در عاج مجموعه ای از لوله های کوچک (توبولها) قرار دارند. فرسایش و خوردگی مینا و سمنتوم باعث میشود موادی که میخوریم، در تماس با توبولها قرار بگیرند و در نتیجه عصبهای دندان تحریک شده و درد ایجاد میشود. پوسیدگی دندان، بیماری لثه، ترک دندان و فرسایش مینا همگی میتوانند منجر به حساسیت دندان شوند.

دندان عقل]

دندان عقل
دندان عقل آخرین دندانی است که در اوایل بزرگسالی بیرون میزند و به آن دندان مولر سوم نیز گفته میشود. برخی افراد در صورتی که دندان عقلشان هیچ مشکلی ایجاد نکند، میتوانند آن را حفظ کنند. در برخی شرایط نیز دندان عقل باعث بهم ریختگی دندانهای دیگر، ایجاد درد و یا پوسیدگی شده و یا ممکن است منجر به بیماری لثه یا مشکلات دیگر شود. در این موارد دندان عقل را باید کشید.

سرطان دهان

سرطان دهان
سرطان دهان به سرطانی گفته میشود که در داخل یا اطراف دهان از جمله لب، داخل گونه، زبان، سقف دهان، کف دهان، سینوسها و گلو ایجاد میشود. سرطان دهان ممکن است به صورت یک زخم یا برجستگی در دهان دیده شود که با گذر زمان از بین نمیرود. لکه های سفید یا قرمز رنگ در بافتهای نرم دهان ممکن است اولین علائم سرطان باشند. در دهه 50 تا 60 زندگی احتمال ابتلا به سرطان دهان بیشتر میشود. از فاکتورهای خطر سرطان دهان میتوان به الکل، تنباکو، ویروس پاپیلومای انسانی و جنسیت مذکر اشاره کرد. مواجهه زیاد لبها با نور خورشید نیز خطر سرطان را افزایش میدهد. مصرف مقدار زیادی میوه و سبزیجات خطر سرطان دهان را کاهش میدهد. شناسایی و درمان سرطان دهان در مراحل اولیه شانس موفقیت درمان را افزایش میدهد.
درمان ریشه (root canal)
درمان ریشه یا عصب کشی عملی است که در آن پالپ دندان و عصبهای داخل آن تخلیه میشوند. سپس مجرا تمیز و ضد عفونی شده و پر میشود. درمان ریشه در صورتی که پوسیدگی دندان یا عفونت به پالپ رسیده باشد لازم میشود. همچنین در صورت وارد آمدن آسیب به دندان به واسطه ضربه یا کارهای دندانپزشکی مکرر ممکن است پالپ آسیب دیده و عصب کشی لازم شود. با درمان ریشه درد از بین رفته و بقیه دندان نجات پیدا میکند.

ایمپلنت دندان

ایمپلنت دندان 
ایمپلنت دندان وسیله ای است که به عنوان جایگزین دندان از دست رفته طراحی شده است. جایگذاری ایمپلنت دندان چندین مرحله دارد. ابتدا پایه (پست) ایمپلنت توسط جراح در فک جایگذاری میشود. سپس طی همان مرحله جراحی و یا ماهها بعد تاج مصنوعی دندان به آن متصل میشود. اگر چند دندان از دست رفته باشند میتوان از ایمپلنت به عنوان پایه ای برای دندان مصنوعی یا بریج استفاده کرد.

دندان درد

دندان درد
دندان درد در صورت بروز پوسیدگی دندان بسیار متداول است اما موارد دیگری نیز میتواند موجب درد دندان شود. درد دندان گاهی اوقات از ناحیه دیگری مانند سینوسها نشات میگیرد به این معنی که آسیب در جایگاه دیگری می باشد اما درد آن در دهان احساس میشود. دندانپزشک ابزارهای زیادی برای روشن کردن علت دندان درد دارد.

فرسایش و ساییدگی دندان

فرسایش و ساییدگی دندان
در صورتی که لایه سخت مینا دچار آسیب دیدگی شود فرسایش و ساییدگی دندان اتفاق افتاده است. فرسایش دندان زمانی رخ میدهد که اسید موجود در برخی غذاها و نوشیدنیها به مینای دندان آسیب زده و آن را حل میکنند. متداولترین منابع اسیدی در رژیم غذایی میوه ها، نوشابه ها و آب میوه ها هستند. از مصرف نوشیدنیهای شیرین پرهیز کنید تا از مینای دندان خود محافظت نمایید. میوه ها و آب میوه های طبیعی بخشی از رژیم سالم و طبیعی هستند. مادامی که مسواک و نخ دندان را مرتبا استفاده کنید و مقدار کافی جریان بزاق داشته باشید که اسید دهان را خنثی کند، مصرف میوه و آب میوه آسیبی به دندانها وارد نمیکند.

دکتر کیخا - دندان پزشکی هاجر

منتشرشده در سلامت دهان و دندان