بعضی از افراد در نوجوانی در مورد نیاز خود به ارتودنسی توجهی ندارند و اغلب این افراد در بزرگسالی به دنبال بهترین موارد جایگزین به جای براکت هستند. بزرگسالان معمولا علاقه به داشتن براکت های سنتی ندارند چرا که ظاهر آن ها را نا زیبا می کند. خبر خوب این است که گزینه های زیادی برای براکت ها در بزرگسالان وجود دارد.

1. ارتودنسی نامرئی(Invisalign)

ارتودنسی نامرئی یا Invisalign یکی از انواع ارتودنسی و در واقع یکی از جدیدترین روش هاست. در این روش با استفاده از پلاک های شفاف یا الاینر ها دندان ها مرتب می شوند. با توجه به این که Invisalign کاملا نامرئی است، کسی متوجه حضور پلاک ها در دهان بیمار نمی شود. Invisalign باید به مدت 20-22 ساعت در روز روی دندان باقی بماند و هر دو هفته یکبار جایگزین شود و قالب جدیدتری گذاشته شود تا اصلاح دندان به خوبی شکل گیرد.

2. ارتودنسی پشت دندانی یا اینکاگنتیو

ارتودنسی پشت دندانی یا اینکاگنتیو یکی از انواع مختلف براکت های ارتودنسی هستند که برای بزرگسالان پیشنهاد می شود. این براکت ها پشت دندان های شما به گونه ای قرار می گیرند که هیچ کس متوجه آن نمی شود. این روش یکی از بهترین روش هاست. ارتودنسی پشت دندانی یک روش محبوب در بین افرادی است که به دنبال اصلاح بهتر دندان ها و در عین حال نگران دیده شدن براکت ها در قسمت جلویی دندان ها هستند.

3.ارتودنسی دیمون

سیستم دیمون می تواند یک روش عالی برای بزرگسالانی باشد که می خواهند لبخند بهتری داشته باشند و به دنبال گزینه ی بهتری نسبت به نمونه های فلزی سنتی هستند. اما کاندید ایده آلی برای ارتودنسی نامرئی نیستند. براکت های دیمون شبیه به روش سنتی به نظر می رسد ولی در آن ها از براکت های شفاف و سیم های قوسی استفاده می شود. در واقع سیم های دیمون مخصوص هستند و بنابراین نیروهای بسیار ملایم و مطلوبتری وارد می کنند. براکت ها در این روش "در" دارند و نیازی به کش های الاستیک برای سفت شدن آن وجود ندارد، بلکه با باز و بسته کردن درِ براکت، سیم ها سفت می شوند. وجود براکت ها با در، باعث می شود که اصطکاک کم شود و راندمان بالاتر رود، البته به شرط اینکه ارتودنتیست طراحی درستی انجام دهد و بیمار هم با رعایت بهداشت به پایین ماندن اصطکاک کمک کند. این روش نسبت به روش ارتودنسی نامرئی روش سریع تر اصلاحی است و نتایج بهتری حاصل می شود.
همانطور که متوجه شدید، زیبا سازی لبخند شما در بزرگسالی، آسان تر از آن چیزی است که فکر می کنید. مهم نیست که چه نگرانی هایی دارید، این روزها سیستم هایی طراحی شده است که می توانید با استفاده از آن ها، لبخند زیبایی با روش هایی که زیبایی چهره را دچار اشکال نمی کنند، انجام دهید.

معرفی اجزاء و قطعات اصلی براکت دندان

هر کسی که میخواهد درمان ارتودنسی برای صاف و مرتب کردن دندانها و دستیابی به لبخند هالیوودی و یا سلامت دهان و دندان خود انجام دهد، سوالات زیادی درباره اجزاء مختلف براکت دندان دارد. براکت از بخشهای مختلفی تشکیل شده است که آشنایی با آنها به شما کمک میکند همکاری بهتری با دندانپزشک داشته و بهتر بتوانید دستورات ارتودنتیست را رعایت کنید و مراقب براکت خود باشید. در اینجا با اصلی ترین قطعات آن آشنا میشوید.

آشنایی با بخشهای مختلف براکت ارتودنسی

بند ارتودنسی

بند ارتودنسی به حلقه هایی گفته میشود که همانند کمربند دور دندانهای عقبی (آسیاب) قرار میگیرند. ارتودنتیست اندازه بند را انتخاب میکند و با استفاده از ابزار دندانپزشکی از متناسب بودن آن برای دندان، مطمئن میشود. بند ارتودنسی معمولا ضمایم فلزی جوش خورده دارد که امکان رد شدن سیم (آرچ وایر) از آن را فراهم میکند (شکل بالا). بندهای مرسوم از استیل ضد زنگ ساخته میشوند اما براکتهای سرامیکی امروزه محبوبیت زیادی پیدا کرده اند و کمتر از فلز قابل دید هستند. بند به دندان با چسب مخصوصی متصل میشود.

نگین فلزی

حلقه قرمز رنگ لیگاچور پلاستیکی است که سیم یا آرچ وایر را در جای خود نگاه می دارد. سیم به صورت یک میله افقی در تصویر نشان داده شده که از وسط براکت عبور میکند.

نگین براکت

نگینهای براکت دندان متداولترین نوع ابزار ارتودنسی مورد استفاده هستند. نگین ها (که به نام "براکت" بیشتر شناخته میشود) قطعه های مربعی شکل کوچکی هستند که به بند ارتودنسی متصل میشوند یا به سطح دندان با چسب مخصوص چسبانده میشوند (شکل بالا). جنس نگین براکت از فلز یا سرامیک ممکن است باشد. هر نگین شیاری دارد که سیم را نگه میدارد. برخی از آنها قلابهایی دارند که برای اتصال الاستیک (کش) مورد استفاده قرار میگیرد.

سیم یا آرچ وایر

سیم ارتودنسی از فلز ساخته شده و فرم داده میشود تا با سیستم براکتها مطابقت پیدا کند. سیم توسط ارتودنتیست تنظیم میشود تا فشار ملایمی به دندانها وارد کند و موجب حرکت دندانها به سمت جایگاه مورد نظر شود. سیم اغلب در طول دوره درمان با سیم سنگین تری تعویض میشود تا نیروی بیشتری اعمال کند.

کش یا الاستیک

کش یا الاستیک جزء غیر ثابت ارتودنسی است به این معنی که همانند دیگر اجزا تثبیت نمیشود و بیمار میتواند آن را در بیاورد. الاستیک دور قلاب نگین قرار میگیرد و معمولا بین دندانهای پایین و بالا ارتباط برقرار میکند (شکل بالا). نیروی کششی که الاستیک دائما به دندانها وارد میکند، باعث حرکت دندانهای دو طرف آن به سمت یکدیگر میشود. معمولا از الاستیک برای اصلاح کراس بایت استفاده میشود.

لیگاچور پلاستیکی

لیگاچور

لیگاچور پلاستیکی

لیگاچور سیم یا کش پلاستیکی کوچکی است که سیم یا آرچ وایر را به نگین های براکت را متصل نگه میدارد. این سیم یا کش ممکن است شفاف یا نقره ای رنگ باشد و یا در رنگهای مختلف ساخته شود. لیگاچور زمانی که براکت مجددا تنظیم میشود، تعویض میگردد.

فنر کویل

فنر کویل (Coil spring) گاهی اوقات بین دو براکت دندان و در شرایطی که دو دندان خیلی به هم نزدیک هستند، استفاده میشود. فنر بر روی سیم نصب میشود و نیرویی برای تنظیم فاصله دندانها اعمال میکند تا دو دندان را کمی از هم دور کند و بین آنها کمی فضا ایجاد شود.

زنجیر پلاستیکی یا پاور چین

زنجیر پلاستیکی زنجیری متشکل از حلقه های متصل به هم از جنس سیم یا کش است که در امتداد دندانها قرار میگیرد. از زنجیر پلاستیکی در اصل برای کمک به بستن فاصله بین دندانها یا جلوگیری از ایجاد فاصله بین دندانها استفاده میشود. زنجیر پلاستیکی نیز همانند لیگاچور پلاستیکی هر مرتبه که براکت تنظیم میشود، باید عوض شود.

افراد کمی دندانهای بی نقص و سالمی دارند و نیازی به درمانهای ارتودنسی  و زیبایی احساس نمیکنند. درمان ارتودنسی تفاوت قابل ملاحظه ای در وضعیت دهان و دندان شما یا کودکتان ایجاد میکند. دندانپزشک ممکن است انواع مختلف براکتها یا ابزارهای ارتودنسی را به شما معرفی کند تا درباره درمان مناسب تصمیم گیری کنید. در اینجا با انواع ابزارها و براکتهای ارتودنسی و معایب و مزایای آنها آشنا میشوید:

- براکتهای مرسوم فلزی
براکتهای مرسوم فلزی جزء اولین روشهای درمانی ارتودنسی بودند و اکنون پیشرفت کرده و از نظر وزنی سبکتر و از نظر ساختاری برای استفاده آسانتر شده اند. این براکتهای سنتی از استیل ضد زنگ با کیفیت ساخته شده اند و براکتهای فلزی دارند که با نوعی چسب (سیمان) مخصوص دندان به سطح دندان متصل میشود. این براکتها با سیمهای نازک آرچ وایر به یکدیگر متصل میشوند که به دندانها فشار ملایمی وارد میکند و باعث حرکت تدریجی و آهسته آنها به موقعیت مورد نظر میشود.
سیم یا آرچ وایر با استفاده از الاستیکهای (کش) کوچکی که به عنوان لیگاچور (ligature) یا اورینگ (o-ring) شناخته میشوند، به براکت روی دندان وصل میشوند. هر مرتبه که به ارتودنتیست مراجعه میکنید، ارتودنتیست لیگاچورها را سفت میکند. برخی انواع براکتها نیازی به اورینگ ندارند که به آنها خود لیگاچور یا خود باز شونده (self-ligating) گفته میشود.

مزایا: این براکتها هزینه کمتری دارند، برای کودکان میتوان از بندهای رنگی استفاده کرد که باعث جذابیت آن و انگیزه ای برای استفاده از آن در کودکان میشود.
معایب: در بین براکتها، این نوع براکت بیشترین جلب توجه را در دهان بیمار دارد.

- براکتهای سرامیکی
براکتهای سرامیکی همانند براکتهای سنتی عمل میکنند و تفاوت آنها در جنسشان است. این براکتها از مواد سرامیکی شفاف و روشن ساخته میشوند بنابراین کمتر از براکتهای فلزی قابل مشاهده هستند بنابراین برای بزرگسالانی که نیاز به درمان ارتودنسی دارند، محبوبتر می باشند. در برخی انواع آن از سیمهای همرنگ دندان استفاده شده است که تا حد ممکن قابل مشاهده نباشند.

بیمارانی که این نوع براکت را استفاده میکنند گاهی ممکن است متوجه تغییر رنگ الاستیک (کِش) شوند که باعث میشود روی دندان اثر آن باقی بماند. ممکن است ارتودنتیست توصیه کند از محصولاتی مانند برخی دهان شویه ها استفاده کنید تا فلوراید کافی برای دندانهایتان تامین شده و از آنها در مقابل پوسیدگی دندان محافظت شود.
مزایا: کمتر از براکت فلزی در هنگام لبخند دیده میشود، دندانها خیلی سریعتر از الاینرهای پلاستیکی (اینویزالاین) حرکت میکنند بنابراین دوره درمان نسبت به اینویزالاین بسیار کوتاهتر است.
معایب: گرانتر از براکت فلزی است. این براکتها در صورتی که بیمار به درستی از آنها مراقبت نکند، دچار تغییر رنگ میشوند.

- براکتهای دیمون (Damon)
این نوع براکت در حال حاضر در درمان ارتودنسی از محبوبیت زیادی برخوردار است که علت آن درمان ملایمتر و نیاز کمتر به مراجعه به دندانپزشک است. براکت دیمون خود باز شونده بوده و به جای الاستیک برای اتصال سیم، از مکانیسم لغزش استفاده میکند.
این براکتها زودتر نتیجه میدهند چون دندانها بدون نیاز به تنظیم مکرر لیگاچور، حرکت میکنند. این امر باعث میشود اصطکاک و فشار بر دندان (که جلوی حرکت دندان را میگیرد) کاهش یابد بنابراین حرکت دندان درد کمتری داشته و تسهیل شود.
مزایا: این براکتها را راحت تر میتوان تمیز کرد. و نیاز کمتری به مراجعه به دندانپزشک دارید بنابراین هزینه و زمان کمتری نیز صرف میکنید.

- براکتهای شفاف و متحرک (نامرئی)
براکت نامرئی یا اینویزالاین ( Invisalign) نوعی الاینر شفاف است که به جای براکت دیمون یا فلزی میتوانید از آن استفاده کنید. این براکتها طیف گسترده ای از الاینرهای پلاستیکی شفاف را شامل میشوند که ظاهری مشابه محافظ دهان دارند و اختصاصی بیمار ساخته میشوند. این براکتها را برای تمیز کردن و همچنین هنگام غذا خوردن میتوان خارج کرد بنابراین متحرک هستند. هر دو هفته یک بار باید این الاینر را با الاینر تازه عوض کنید. هر الاینر جدید باید با وضعیت جدید دندانهایتان مطابقت داشته باشد و با قبلی متفاوت باشد.
الاینرهای شفاف برای استفاده پس از اتمام درمان ارتودنسی نیز ممکن است توصیه شود. این ابزار به حفظ نتایج درمان تا زمان سازگاری دندانها با وضعیت جدید و اتمام حرکت آنها، کمک میکند.
مزایا: تقریبا نامرئی است، بیماران میتوانند هر زمانی که میخواهند هر چیزی که میخواهند بخورند و بنوشند چون میتوانند این براکت را خود از دهان خارج کنند.
معایب: در مشکلات جدی دندانی کارامد نیست، تنها گزینه ای برای بزرگسالان و نوجوانان است نه کودکان، گرانتر است، عوض کردن آن هزینه بر است، به راحتی ممکن است گم شود، درمان مدت بیشتری طول میکشد.

 - براکت زبانی (لینگوال)
براکتهای زبانی درست همانند براکتهای فلزی هستند با این تفاوت که براکت و سیم به سطح داخلی یا زبانی (لینگوال) دندان چسبانده میشود تا قابل مشاهده نباشد.
مزایا: از بیرون قابل مشاهده نیست
معایب: به سختی میتوان آن را تمیز کرد، گرانتر است، برای موارد شدید درمان ارتودنسی مناسب نیست، ممکن است در ابتدا احساس ناراحتی ایجاد کند، تنظیم منظم سیم توسط دندانپزشک بیشتر زمان میبرد و مشکلتر از براکتهای معمولی است.

- ابزار ارتودنسی فورسوز (Forsus)
انجمن ارتودنسی امریکا توصیه میکند کودکان در هفت سالگی توسط ارتودنتیست ارزیابی شوند چون این سن بهترین زمان برای درمان ارتودنسی است. برخی کودکان برای اصلاح اوربایت نیاز به ابزار فورسوز دارند. این کار تا حد زیادی جایگزین استفاده از هدگیر همراه با براکت است. ابزار فورسوز در واقع فنری است که در سطح داخلی گونه قرار میگیرد و به براکت متصل میشود تا فک بالا یا پایین به سمت جایگاه مناسب حرکت کند.

- وسیع کننده کام (اکسپندر)
در بیمارانی که دچار بهم ریختگی دندانها هستند و علت آن کمبود فضا در دهان می باشد، دو گزینه درمانی مطرح میشود: کشیدن دندان (برای باز شدن فضا) و وسیع کننده کام. کشیدن دندان راه حل خوبی در گذشته محسوب میشد اما ارتودنسی مدرن استفاده از وسیع کننده کام را توصیه میکند. این ابزار اختصاصی بیمار ساخته شده و مدتی در دهان قرار داده میشود تا به پشت دندانهای مولر بالایی (در جهت دور کردن آنها از هم) فشار وارد کرده و در خط میانی کام کشش ایجاد کند. با این کار به تدریج کام از وسط شروع به تولید و بازسازی کرده و پهن و وسیع میشود و فضای کافی برای دندانها ایجاد میگردد. سپس میتوان از انواع براکت (بسته به نیاز فرد) استفاده کرده و دندانها را به جایگاه مناسب خود حرکت داد.

دکتر کیخا - دندان پزشکی هاجر