دیابت یا مرض قند چیست؟
امروزه بخش بزرگی از جمعیت گرفتار بیماری دیابت هستند و هر ساله تعداد زیادی موارد جدید دیابت تشخیص داده میشود. بسیاری از افراد دچار دیابت هستند اما هنوز خودشان خبر ندارند. دیابت بر توانایی فرآوری قند در بدن تأثیر میگذارد. تمام غذایی که میخوریم باید به قند تبدیل شود تا برای انرژی مورد استفاده قرار بگیرد. در دیابت نوع یک، بدن نمیتواند انسولین کافی تولید کند. انسولین هورمونی است که قند را از جریان خون وارد سلول میکند تا در آنجا برای سوخت مصرف شود. در دیابت نوع دو که بسیار شایع شده است حساسیت بدن به انسولین کاهش یافته و یا متوقف میشود بنابراین اگر چه انسولین وجود دارد اما نمیتواند قند موجود در خون را وارد سلول نماید. نتیجه این است که از طرفی قند خون بالا رفته و از طرف دیگر سلول قند کافی برای انرژی دریافت نمیکند. این وضعیت تقریباً بر همه بخشهای بدن از جمله چشمها، دهان، عصب ها، کلیه و قلب تأثیر میگذارد. در اینجا به تأثیر دیابت بر سلامت دهان میپردازیم.
تاثیر دیابت بر سلامت دهان
علائم هشدار دهنده دیابت در هر بخشی از بدن ممکن است تأثیر بگذارد. افرادی که نمیدانند دیابت دارند و دیابت آنها بدون تشخیص و درمان مانده است، ممکن است پس از آزمایش خون متوجه بالا بودن قند خون شان شوند. همچنین علائمی مانند تشنگی زیاد یا دفعات زیاد ادرار معمولاً تجربه میشود. کاهش وزن و خستگی از جمله علائم متداول دیابت هستند. همچنین ممکن است در صورتی که افت قند خون بیش از اندازه باشد بیمار هوشیاری خود را از دست بدهد.
در صورتی که دیابت درمان نشود سلامت دهان را به خطر میاندازد. تأثیر دیابت بر سلامت دهان به صورت زیر است:
ممکن است بزاق کمتر در دهان ترشح شود که این وضعیت باعث خشکی دهان میشود
- از آنجایی که بزاق از دندانها محافظت میکند، با کمبود بزاق احتمال پوسیدگی دندان افزایش مییابد
- لثه ملتهب شده و مکرراً خونریزی میکند
- حس چشایی ممکن است تضعیف شود
- التیام زخمها با کندی انجام میشود
- فرد مستعد انواع عفونتهای داخل دهان میشود
- در کودکان مبتلا به دیابت ممکن است دندانها زودتر از حد نرمال بیرون بزنند
التهاب و عفونت لثه در افراد دیابتی
در دهان همه مردم باکتریهای زیادی زندگی میکنند. تعداد باکتریهایی که در دهان یک فرد زندگی میکنند از تعداد انسانهای روی زمین بیشتر است. با این حال همیشه باید تعداد باکتریها تحت کنترل قرار داشته باشد. در صورتی که باکتریها بتوانند به بافت لثه نفوذ کنند، التهاب ایجاد کرده و لثه را بیمار میکند. بیماری التهابی مزمن لثه باعث آسیب دیدن و تخریب بافتها پیرامون دندان و حتی استخوان زیر آن میشود.
بیماری لثه شایعترین بیماری دندانپزشکی است که در افراد دیابتی ایجاد میشود. تقریباً 22% از افرادی که مبتلا به دیابت هستند، دچار بیماری لثه میشود. به خصوص با افزایش سن و عدم کنترل صحیح قند خون خطر مشکلات لثه افزایش تعداد میکند. به طور کلی افراد دیابتی بیشتر از افراد دیگر در خطر مشکلات لثه قرار دارند. عفونت لثه همانند هر عفونت دیگری در بدن جدی بوده و میتواند مشکلات زیادی برای سلامت بدن ایجاد نماید. عفونت لثه میتواند باعث افزایش قند خون شود. به وضعیت کنترل قند خون را سختتر میکند بنابراین فرد بیشتر در مقابل عفونت آسیب پذیر شده و بدن توانایی کمتری در مبارزه با باکتریهای مهاجم دارد.
اهمیت دندانپزشکی برای مقابله با دیابت
چکاپهای منظم دندانپزشکی برای افراد دیابتی اهمیت ویژه ای دارد. تحقیقات نشان میدهد درمان بیماری لثه میتواند به بهبود کنترل قند خون در افراد مبتلا به دیابت کمک کرده و پیشرفت بیماری را کند نماید. رعایت بهداشت دهان و جرم گیری دندان به کاهش HbA1c (در آزمایش خون میزان متوسط قند خود در سه ماهه گذشته را نشان میدهد) کمک میکند. HbA1c نشان میدهد در کنترل دیابت تا چه حد موفق بودهاید.
نکات مهم برای حفظ سلامت دهان برای افراد مبتلا به دیابت
- مهمترین اقدامی که باید انجام دهید کارهای خود مراقبتی و بهداشتی است. به خاطر داشته باشید که یا سلامت دهان بهتر میتوانید بیماری دیابت را تحت کنترل بگیرید.
- قند خون خود را کنترل کنید. در صورتی که داروهای برای دیابت شما تجویز شده است حتماً طبق دستور آنها را مصرف کنید. رژیم غذایی سالم داشته باشید. ورزش را فراموش نکنید. کنترل قند خون به مقابله بدن با بیماریها و عفونتها کمک میکند.
- از کشیدن سیگار خودداری کنید
- در صورتی که دندان مصنوعی یا هر پروتز مصنوعی دیگری در دهان دارید، هر روز آن را به خوبی تمیز کنید
- حداقل روزی دو مرتبه مسواک بزنید و یک مرتبه نخ دندان بکشید. برای مسواک زدن از مسواک نرم استفاده کنید
- چکاپهای منظم دندانپزشکی ( سالی دو مرتبه) را حتماً انجام دهید تا در صورت بروز مشکل پیش از جدی و پیچیده شدن آن، درمان صورت بگیرد.
دیابت و سلامت دهان و دندان
دیابت یا مرض قند چیست؟
امروزه بخش بزرگی از جمعیت گرفتار بیماری دیابت هستند و هر ساله تعداد زیادی موارد جدید دیابت تشخیص داده میشود. بسیاری از افراد دچار دیابت هستند اما هنوز خودشان خبر ندارند. دیابت بر توانایی فرآوری قند در بدن تأثیر میگذارد. تمام غذایی که میخوریم باید به قند تبدیل شود تا برای انرژی مورد استفاده قرار بگیرد. در دیابت نوع یک، بدن نمیتواند انسولین کافی تولید کند. انسولین هورمونی است که قند را از جریان خون وارد سلول میکند تا در آنجا برای سوخت مصرف شود. در دیابت نوع دو که بسیار شایع شده است حساسیت بدن به انسولین کاهش یافته و یا متوقف میشود بنابراین اگر چه انسولین وجود دارد اما نمیتواند قند موجود در خون را وارد سلول نماید. نتیجه این است که از طرفی قند خون بالا رفته و از طرف دیگر سلول قند کافی برای انرژی دریافت نمیکند. این وضعیت تقریباً بر همه بخشهای بدن از جمله چشمها، دهان، عصب ها، کلیه و قلب تأثیر میگذارد. در اینجا به تأثیر دیابت بر سلامت دهان میپردازیم.
تاثیر دیابت بر سلامت دهان
علائم هشدار دهنده دیابت در هر بخشی از بدن ممکن است تأثیر بگذارد. افرادی که نمیدانند دیابت دارند و دیابت آنها بدون تشخیص و درمان مانده است، ممکن است پس از آزمایش خون متوجه بالا بودن قند خون شان شوند. همچنین علائمی مانند تشنگی زیاد یا دفعات زیاد ادرار معمولاً تجربه میشود. کاهش وزن و خستگی از جمله علائم متداول دیابت هستند. همچنین ممکن است در صورتی که افت قند خون بیش از اندازه باشد بیمار هوشیاری خود را از دست بدهد.
در صورتی که دیابت درمان نشود سلامت دهان را به خطر میاندازد. تأثیر دیابت بر سلامت دهان به صورت زیر است:
ممکن است بزاق کمتر در دهان ترشح شود که این وضعیت باعث خشکی دهان میشود
- از آنجایی که بزاق از دندانها محافظت میکند، با کمبود بزاق احتمال پوسیدگی دندان افزایش مییابد
- لثه ملتهب شده و مکرراً خونریزی میکند
- حس چشایی ممکن است تضعیف شود
- التیام زخمها با کندی انجام میشود
- فرد مستعد انواع عفونتهای داخل دهان میشود
- در کودکان مبتلا به دیابت ممکن است دندانها زودتر از حد نرمال بیرون بزنند
التهاب و عفونت لثه در افراد دیابتی
در دهان همه مردم باکتریهای زیادی زندگی میکنند. تعداد باکتریهایی که در دهان یک فرد زندگی میکنند از تعداد انسانهای روی زمین بیشتر است. با این حال همیشه باید تعداد باکتریها تحت کنترل قرار داشته باشد. در صورتی که باکتریها بتوانند به بافت لثه نفوذ کنند، التهاب ایجاد کرده و لثه را بیمار میکند. بیماری التهابی مزمن لثه باعث آسیب دیدن و تخریب بافتها پیرامون دندان و حتی استخوان زیر آن میشود.
بیماری لثه شایعترین بیماری دندانپزشکی است که در افراد دیابتی ایجاد میشود. تقریباً 22% از افرادی که مبتلا به دیابت هستند، دچار بیماری لثه میشود. به خصوص با افزایش سن و عدم کنترل صحیح قند خون خطر مشکلات لثه افزایش تعداد میکند. به طور کلی افراد دیابتی بیشتر از افراد دیگر در خطر مشکلات لثه قرار دارند. عفونت لثه همانند هر عفونت دیگری در بدن جدی بوده و میتواند مشکلات زیادی برای سلامت بدن ایجاد نماید. عفونت لثه میتواند باعث افزایش قند خون شود. به وضعیت کنترل قند خون را سختتر میکند بنابراین فرد بیشتر در مقابل عفونت آسیب پذیر شده و بدن توانایی کمتری در مبارزه با باکتریهای مهاجم دارد.
اهمیت دندانپزشکی برای مقابله با دیابت
چکاپهای منظم دندانپزشکی برای افراد دیابتی اهمیت ویژه ای دارد. تحقیقات نشان میدهد درمان بیماری لثه میتواند به بهبود کنترل قند خون در افراد مبتلا به دیابت کمک کرده و پیشرفت بیماری را کند نماید. رعایت بهداشت دهان و جرم گیری دندان به کاهش HbA1c (در آزمایش خون میزان متوسط قند خود در سه ماهه گذشته را نشان میدهد) کمک میکند. HbA1c نشان میدهد در کنترل دیابت تا چه حد موفق بودهاید.
نکات مهم برای حفظ سلامت دهان برای افراد مبتلا به دیابت
- مهمترین اقدامی که باید انجام دهید کارهای خود مراقبتی و بهداشتی است. به خاطر داشته باشید که یا سلامت دهان بهتر میتوانید بیماری دیابت را تحت کنترل بگیرید.
- قند خون خود را کنترل کنید. در صورتی که داروهای برای دیابت شما تجویز شده است حتماً طبق دستور آنها را مصرف کنید. رژیم غذایی سالم داشته باشید. ورزش را فراموش نکنید. کنترل قند خون به مقابله بدن با بیماریها و عفونتها کمک میکند.
- از کشیدن سیگار خودداری کنید
- در صورتی که دندان مصنوعی یا هر پروتز مصنوعی دیگری در دهان دارید، هر روز آن را به خوبی تمیز کنید
- حداقل روزی دو مرتبه مسواک بزنید و یک مرتبه نخ دندان بکشید. برای مسواک زدن از مسواک نرم استفاده کنید
- چکاپهای منظم دندانپزشکی ( سالی دو مرتبه) را حتماً انجام دهید تا در صورت بروز مشکل پیش از جدی و پیچیده شدن آن، درمان صورت بگیرد.
