معمولاً عادت داريم ، هر تغيير رنگي كه روي دندانهايمان مشاهده مي كنيم آن را جرم ناميده و اين تصور را داريم كه با جرم گيري بايستي اين لكه ها رفع گردد. در حالي كه اصلاً اينگونه نيست. براي شروع بحث لازم است كه انواع لكه هاي رنگي كه در روي دندان ممكن است مشاهده كنيم را نام ببريم:
1- يكسري از تغيير رنگها بر روي دندان در واقع پوسيدگي هايي هستند كه معمولاً به صورت سياه رنگ مشاهده مي شود و در حالت هاي پيشرفته به صورت حفره در مي آيند و در نهايت به پيشرفت پوسيدگي دندان درد شروع مي شود. يك راه تشخيص قطعي اين تغيير رنگها اين است كه در پوسيدگي هاي پيشرفته در دندان حفره ايجاد مي شود. برخلاف جرم كه معمولاً بر روي دندان مي نشيند و حجم اضافي را اشغال مي كند.
2- يكسري از تغيير رنگها در ساختمان خود دندان وجود دارند و معمولاً اين تغيير رنگها دائمي بوده و با جرم گيري از بين نمي رود. در ضمن با تراش آن معمولاً در زير هم همين لكه ها را دارد و اين تغيير رنگها يا ناشي از مصرف دارو در زمان رشد جوانه دندان، يا ناشي از نقص تكاملي دندان ها و كمبود املاح مختلف در زمان تشكيل دندان و يا ناشي از افزايش فلورايد آب مصرفي و ... مي باشد.
3- نوع سوم تغيير رنگها ناشي از موادي است كه به طور معمول مصرف مي كنيم و رسوباتي كه بر روي دندان تشكيل مي شود. ا ين رسوبات يا به صورت رنگدانه هستند و يا به صورت جرم كه بحث اصلي ما را تشكيل مي دهد. اين جرم ها بخوبي با جرم گيري از بين مي روند. و همين جرم ها هستند كه لثه را تخريب كرده و در نهايت باعث لق شدن دندانها مي شود بدون اينكه خود دندان مشكلي داشته باشد.
جرم چيست و چگونه تشكيل مي شود
بزاق ما به طور معمول داراي املاح زيادي است كه قدرت رسوب كردن را دارند. اين املاح معمولاً در جاهايي كه با غذا و مسواك كمتر در تماس است رسوب مي كنند. رسوب اين املاح همراه است با ايجاد بستر مناسب براي جايگزيني ميكروبهايي كه به طور طبيعي در دهان وجود دارد و رشد و تكثير آن ... اضافه شدن پروتئين هاي موجود در غذا و بزاق و همچنين لاشه سلولهاي مرده بافت هاي مختلف دهان در مجموع باعث افزايش حجم اين رسوبات شده وبه مرور جرم تشكيل مي شود و در دهان قابل مشاهده مي شود. چيزي كه مهم است اين است كه ما معمولاً مقدار كمي از جرم تشكيل شده را مي توانيم مشاهده كنيم و قسمت عمده اين جرم با تخريب لثه در زير لثه تخريب شده جايگزين شده و از ديد مستقيم ما پنهان مي ماند و مسئله مهمتر اينكه اين جرم هاي تشكيل شده پر از ميكروبهاي مختلف است و با مسكواك زدن هم تميز نمي شود و اين ميكروبها بين 20 الي 40 درصد جرم تشكيل شده را تشكيل مي دهد و افت چسبنده لثه را كه محكم به دندان چسبيده را بمرور تخريب كرده و بافت نگهدارنده حياتي لثه را تخريب كرده و باعث سست شدن پايه هاي دندان مي شود. پس نتيجه مي گيريم كه با جرم گيري و تميز كردن اين جرم هاي تشكيل شده بر روي دندان از روند تخريب لثه جلوگيري كنيم.