نخ زیر لثه‌ای چیست و در درمانهای دندانپزشکی چه کاربردی دارد؟

نخ زیر لثه‌ای نوعی نخ دندان است که برای عقب کشیدن لثه از آن استفاده می‌شود.

معمولاً هنگامی که دندانپزشک برای چسباندن روکش دندان را تراش می‌دهد، یک قطعه نخ به نام نخ زیر لثه (retraction cord) یا نخ دندان زیر لثه‌ای (gingival retraction cord) بین دندان و لثه قرار می‌دهد

شاید برای شما هم این سوال پیش آمده باشد که آیا خونریزی لثه هنگام مسواک زدن یا نخ دندان کشیدن، طبیعی و عادی است یا نه؟ برای پاسخ به این سوال، ابتدا مثال مشابهی میزنیم. آیا هنگامی که دستانتان را میشویید، پوستتان خونریزی میکند؟ اگر دستانتان گاهی هنگام شستشو دچار خونریزی میشود، حتما نگران میشوید و فورا به پزشک مراجعه میکنید. با این حال بسیاری از افراد تصور میکنند خونریزی لثه هنگام مسواک زدن و نخ دندان کشیدن امری طبیعی است و برای برخی تنها سوال پیش می آید که آیا ممکن است خونریزی هنگام مسواک زدن یا نخ دندان کشیدن طبیعی نباشد؟ اگر چه این اتفاق بسیار متداول است و برای بسیاری از افراد رخ میدهد اما مسلما نشان دهنده عدم سلامت لثه هاست و علامتی است که هنگام مسواک زدن بروز میکند. 

چرا لثه هنگام مسواک یا نخ دندان کشیدن، خونریزی میکند؟
متداولترین علت خونریزی لثه هنگام استفاده از مسواک یا نخ دندان، این است که جرم و پلاک بین لثه و دندانها تجمع یافته و باعث تحریک لثه ها شده است.
ناحیه بین لثه و دندانها که محل تجمع پلاکهاست را به راحتی نمیتوانید مشاهده کنید.
هنگامی که باکتریها در این ناحیه جمع میشوند، لثه را تحریک و ملتهب میکنند و باعث میشوند لثه در تلاش برای مبارزه با باکتریها بر آمده و حساس و قرمز رنگ شود.
کتاب Carranza’s Clinical Periodontology بیان میکند: "وجود پلاک تنها به مدت دو روز میتواند باعث خونریزی لثه شود." بنابراین اگر تنها دو روز از مسواک یا نخ دندان چشم پوشی کنید، ممکن است خونریزی لثه ها در هنگام مسواک زدن یا نخ دندان کشیدن اتفاق بیفتد.
لازم به ذکر است که دلایل دیگر اما نامتداولی برای خونریزی لثه وجود دارد از جمله مسواک خیلی سخت، مصرف برخی داروها و یا برخی بیماریهای سیستمی. در اینجا بر تجمع پلاک به عنوان عامل خونریزی لثه تمرکز میکنیم چون علت اصلی خونریزی لثه در اغلب بیماران است.

درمان خونریزی لثه: چگونه خونریزی لثه را متوقف کنیم
تنها راه درمان خونریزی لثه، بازگرداندن سلامتی به آنهاست. برای این کار باید منشا تحریک و التهاب که پلاک و باکتریها هستند از بین ببرید. معمولا استفاده از مسواک و نخ دندان به طور مرتب، لثه ها را درمان میکند.
متاسفانه برخی افراد هنگام مشاهده خونریزی لثه در حین استفاده از مسواک یا نخ دندان، دست از نخ دندان کشیدن یا مسواک زدن برمیدارند چون تصور میکنند با مسواک (یا نخ دندان) به لثه هایشان آسیب زده اند. اگرچه مسواک و نخ دندان اگر محکم و سخت به لثه ها کشیده شود ممکن است به آنها آسیب بزند اما احتمال این که علت خونریزی باکتریهای بین لثه و دندانها باشد خیلی بیشتر است. عدم استفاده از نخ دندان به خاطر خونریزی لثه تنها باعث تشدید مشکل شده و ممکن است راه را به بیماری لثه (پریودنتیت) باز کند.
همین که بهداشت دهانتان را به خوبی رعایت کنید باید خونریزی لثه در مدت کوتاهی برطرف شود. در کتاب Carranza’s Clinical Periodontology آمده است: "پس از کنترل و درمان مداوم لثه برای زدودن پلاکها، هفت روز یا کمی بیشتر طول میکشد که خونریزی لثه کاملا برطرف شود." این به این معناست که با مسواک زدن و نخ دندان کشیدن مرتب، پس از حدود یک هفته سلامت لثه ها باید باز گردد.
اگر دائما لثه هایتان هنگام مسواک یا نخ دندان خونریزی میکند و پس از یک هفته رعایت بهداشت مناسب متوقف نمیشود، ممکن است نشانه مشکل جدی تری باشد که باید با دندانپزشک یا پزشک خود درباره آن صحبت کنید.
نتیجه
خونریزی لثه هنگام مسواک زدن یا نخ دندان کشیدن طبیعی نیست. با رعایت بهداشت و استفاده مداوم از نخ دندان و مسواک میتوانید پلاکهایی را که بین دندانها و لثه تجمع یافته اند، از بین ببرید و سلامت را به لثه ها بازگردانید. لثه های سالم صورتی رنگ بوده و دچار خونریزی نمیشوند. اگر به جرم گیری نیاز دارید به دندانپزشک مراجعه کنید تا به زدودن پلاکهای زیر خط لثه به شما کمک کند.

دکتر کیخا - دندان پزشکی هاجر